امام جواد (ع) چهار پسر به نامهای محمد، علی، حسین و جعفر داشتند. مزار سیدمحمد در نزدیکی سامرا است که محل زیارت شیعیان عراق و حتی اهل سنت است و ارادت خاصی به امامزاده سیدمحمد در عراق وجود دارد. امام جواد(ع) به گونه ای رفتار می کردند که دیگران تصور می کردند که امام پس از امام هادی(ع)، سیدمحمد است. اما سیدمحمد پیش از امام هادی(ع) از دنیا رفت.
مشروح کامل در ادامه
تدبیر امام جواد و امام هادی(ع) برای حفظ جان امام حسن عسکری(ع)
آیا شدت حصر و فشار بر ائمه پس از امام رضا(ع) تنها برای جلوگیری از ارتباط مردم با امامان بود و یا حکومت عباسی از قیام واهمه داشتند؟ گفت: برای اینکه روشن شود که در دوره عباسیان شرایط چقدر بر اهل بیت(ع) سخت بوده به جریانی باید اشاره کرد که گواه این است که ائمه(ع) به شدت در آن دوره در تقیه و خفقان به سر می بردند.
امام جواد (ع) چهار پسر به نامهای محمد، علی، حسین و جعفر داشتند. مزار سیدمحمد در نزدیکی سامرا است که محل زیارت شیعیان عراق و حتی اهل سنت است و ارادت خاصی به امامزاده سیدمحمد در عراق وجود دارد. امام جواد(ع) به گونه ای رفتار می کردند که دیگران تصور می کردند که امام پس از امام هادی(ع)، سیدمحمد است. اما سیدمحمد پیش از امام هادی(ع) از دنیا رفت.
در یک روایتی نقل شده وقتی اصحاب نزدیک امام هادی(ع) برای تسلیت نزد آن حضرت آمدند در مجلسی نزدیک به ۱۵۰ نفر از بزرگان نزدیک به امام دور هم گرد آمده بودند. راوی که از نزدیکان امام بود روایت می کند که در این زمان یک جوان ۲۰ ساله ای را در مجلس دیدم که بسیار گریه می کرد و تا آن زمان هرگز او را ندیده بودم وقتی سؤال شد که این جوان کیست گفتند این حسن فرزند امام هادی(ع) است.
عضو انجمن اعجاز قرآن افزود: یعنی وضعیت به گونه ای بوده که حتی اصحاب نزدیک امام هادی تا ۲۰ سال نمی دانستند که امام فرزندی به نام حسن(ع) دارد که جانشین بعد از او خواهد بود و امام جواد و امام هادی علیهم السلام هم به گونه ای رفتار می کردند که دیگران تصور کنند امام بعد از امام هادی(ع) سیدمحمد است تا جان امام حسن عسکری(ع) به خطر نیفتد و این روایت گویای فضای خفقان و تقیه است و نه تنها ولادت امام زمان(عج) بلکه ولادت پدر بزرگوارشان امام حسن عسکری(ع) نیز مخفی بوده است و یک شباهت دیگر این دو امام این است که مادرشان هر دو کنیز رومی بودند یعنی سمانه معروف به «ام ولد» و نرجس خاتون(ع) کنیز رومی بودند.
مخاطب اصلی امام هادی(ع) در «زیارت جامعه» شیعیان هستند
اگر بخواهیم شخصیت امام هادی(ع) را در زمینه مباحث علمی و دینی بکاویم باید به آثار منقول ایشان بپردازیم. تاریخ مختصر به برخی از زوایای زندگی حضرات معصوم(ع) اشاره دارد. با وجود فضای خفقان و حصر امام در پادگان، گنجینه ای گرانبها به نام «زیارت جامعه» از امام هادی(ع) به دست ما رسیده است و یک روایتی نیز از ایشان در جبر و اختیار مطرح است که علمای شیعه از آن در مباحث کلامی خود بهره می برند. همه روایات اهل بیت(ع) ارزشمند است اما روایاتی که بیانگر معارف ناب شیعه است، از امام هادی(ع) به ما رسیده است.
محتوای «زیارت جامعه» گویای این است که توده شیعیان، مخاطب اصلی امام هادی(ع) بوده است چون محتوای این زیارت را تنها شیعیان با دل و جان می توانند قبول کنند و در این زیارت حضرت مفاهیمی را از امامت بیان می کند که به صورت پراکنده در روایات دیگر می توان یافت و حتی مختصر زیارت جامعه روایتی از امام رضا(ع) در کتاب کافی است.
زیارت جامعه امام شناسی عمیق است و اگر شیعه بخواهد بفهمد که امام از منظر امام کیست و چه ویژگیهایی دارد باید در زیارت جامعه غور کند. روایات مختلفی از امام هادی(ع) به ما رسیده اما آن چیزی که امام بیشتر می خواستند بیان کنند حفظ شیعه بوده است و مهمترین عنصر تفکر شیعه بحث «امامت» است.
اعتقاد به اصل «امامت» مهمترین تفاوت شیعه با دیگر فرق اسلامی است و باید مسئله امامت برای شیعه تبیین شود و چون فرصتی تا غیبت امام زمان(ع) نمانده، امام هادی می خواستند به تدریج این مسئله برای شیعه جا بیفتد. شاید بتوان حصر امام هادی(ع) را از جهتی خیر خواند «عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد»؛ از آنجا که شیعه عادت داشت که مدام امامش در دسترس باشد و همه زندگی اش را از او سؤال کند لذا از زمان امام هادی(ع) شیعه باید با غیبت امامش کم کم خو بگیرد چون دوران غیبت دوران وحشت برای شیعه بوده و اگر این زمینه سازی از سوی امام هادی(ع) نمی شد این دوره، دوره تزلزل شیعه می بود.
سه روش برخورد با اهانت به مقدسات دینی/ احساسات لطیف و شدید شیعه به ائمه(ع) تاکنون شیعه را حفظ کرده است
چند روش مقابله با این هتاکی ها وجود دارد یک روش قانونی- حقوقی است که متولیان مربوطه بدان می پردازند و نمی شود این برخورد را به جای دیگر تسری داد.
برخورد دیگر برخورد احساسی با مسئله است؛ من هیچگاه برخورد احساسی را نسبت به مقدسات دست کم نگرفته ام. بخش عمیقی از شیعه احساسات آن است. همین احساسات لطیف و شدید شیعه نسبت به ائمه(ع) بوده که تاکنون شیعه را حفظ کرده است. و روایات زیادی در باب محبت اهل بیت(ع) به ما رسیده است که این گریه کردن ها در مصائب اهل بیت(ع) در واقع برانگیختن احساسات شیعه است. احساسات نشان دادن در مقابله با این هتاکی ها نیز متولیانی دارد که مداحان و وعاظ و سخنرانان از جمله آنها هستند.
یک عده متولی عقل مردم و بحث فرهنگی هستند که باید به شکلهای مختلف آن چهره فرهنگی امام و عمق دانش حضرات معصومین(ع) را در جامعه تبیین کنند. خود ائمه فرمودند که شما کلام ما را برای مردم بیان کنید آنها به ما علاقمند می شوند. پس راه تبلیغ، بیان کلمات آنهاست و این تنها بیان احادیث نیست بلکه تبیین کلام این بزرگان است. یعنی اگر همین زیارت جامعه به شکلهای مختلف برای سطوح مختلف جامعه تبیین و قابل فهم شود این بهترین روش برخورد فرهنگی با این هتاکی ها خواهد بود.
نمی توان گفت که اهانتها زیادتر شده یا کمتر. اما قطعا به خاطر وسعت و افزایش ارتباطات، دسترسی به این توهین ها بیشتر شده است. مخصوصاً اگر این توهین ها در قالب هنر ارائه شود جذابیت آن بیشتر می شود و آن زشتی کار را پنهان می کند. اما سؤال این است که چطور می توان در برابر این مسائل واکنش داشت؟ اولاً باید برخورد قانونی از سوی متولیان قانون بدون سر و صدا صورت بگیرد ثانیاً در برخورد احساسی نیز نباید آب به آسیاب دشمن بریزیم و چیزی را که آنها می خواهند نباید انجام دهیم.
