استغفار و عذرخواهی در دین و فرهنگ ما شأن و جایگاه والایی دارد به‌طوری که حضرت محمد(ص) می‌فرمودند روزی ۷۰بار استغفرالله میگویم.
پس وقتی رسول گرامی اسلام(ص) از کوتاهی خودش در برابر خدا عذر می‌خواهد پیداست که این یک امر مهمی است.
عذرخواهی در آیات قرآن و روایات، نقش پررنگی دارد و بارها به مسلمانان تأکید شده است که درصورت بروز رفتار نادرست، معذرت خواهی شود. عذرخواهی افزون بر آنکه موجب حفظ حرمت‌ها می‌شود، می‌تواند از ارزش‌های انسانی هم پاسداری کند. حال این عذرخواهی می‌تواند بین دو نفر، چندین نفر، اعضای خانواده، میان زوجین و یا حتی بین همسایه ها و … باشد.
به نظر می رسد فرهنگ عذرخواهی یک امر فطری و وجدانی است و در بین همه اقوام و ملل پذیرفته شده است، عذرخواهی نکردن باعث سلب اعتماد مردم به آن فرد می‌شود و این سلب اعتماد کم کم میان افراد خانواده، دوستان و همسایه ها و .. فراگیر می شود.
بعضی‌ها فکر می‌کنند اگر به اشتباهشان اقرار کنند، چیزی از شان و منزلت شان کم می‌شود و کوچک می‌شوند. برای همین همه‌ی سعی‌شان را می‌کنند که اشتباهشان را توجیه کنند، به این امید که اشتباهشان دیده نشود. اما این‌کار تنها موجب می‌شود که کار غلطشان بیشتر به چشم بیاید و اشتباهشان را «اشتباه»تر می‌کند. به‌جای همه‌ی این‌ها یک‌کلام بگو «ببخشید» و خلاص!
حال با این مقدمه کوتاه، خود شما آیا تاکنون کار اشتباهی کرده‌اید که بعدا پشیمان شده باشید؟
تاکنون به خاطر اشتباهی که کرده اید از کسی عذرخواهی نموده‌اید؟ یادتان هست که این کار (عذرخواهی ) چقدر کار سخت و دشواری است؟ چطور مطمئن می‌شوید که طرف مقابل عذرخواهیتان را پذیرفته است؟ یک عذرخواهی صادقانه می‌تواند در بهبود جراحات یک مشاجره یا اختلاف معجزه کند و شما را به دوران خوش قبل از مشاجره برگرداند.
به کمک مراحل زیر روش صحیح عذرخواهی را یاد می‌گیرید:
** درباره آنچه بابت آن قصد عذرخواهی دارید، دقیق و ریزبین باشید. به این طریق می‌توانید از سوء تفاهم‌های احتمالی که از عذرخواهیتان می‌تواند به وجود آید جلوگیری کنید.
** عذرخواهیتان از روی صداقت و خالصانه باشد. مطمئن شوید که دیگران می‌توانند این موضوع را دریابند.
** پشیمانی‌تان را نشان دهید. سعی کنید هنگام عذرخواهی کردن فقط از عباراتی مانند متاسفم یا عذر می‌خواهم استفاده نکنید. نشان دهید که واقعا خواهان انجام کاری برای آنچه اتفاق افتاده هستید. داشتن یک برنامه محکم و استوار نشان می‌دهد که اولا چقدر در عذرخواهیتان صادق هستید و ثانیا چقدر متاسف و پشیمان هستید.
و بالاخره،اطمینان حاصل کنید که طرف مقابل متوجه نیت شما شده است و عذرخواهیتان را پذیرفته است. اگر نمی‌توانید به روش درستی عذرخواهی کنید به طرف مقابل فشار نیاورید، این کار بهتر است. سعی کنید با برنامه‌ریزی روشهای درست را زودتر یاد بگیرید.
** ضمنا توصیه می شود که به طور خصوصی و شخصا از طرف مقابل عذرخواهی کنید. وقتی که شما عذرخواهیتان را شخصا و به طور خصوصی ابراز می‌کنید آن فرد می‌تواند حالات چهره شما را نیز ببیند و از عمق صداقت و پشیمانی شما مطلع شود. در صورت امکان از عذرخواهی غیرحضوری مانند تلفنی یا از طریق ایمیل خودداری کنید.
ضمنا توجه داشته باشید که هدف از عذرخواهی کردن برنده شدن در مشاجره نیست، بلکه ایجاد و احیای مجدد دوستی‌هاست. از هرگونه استدلال که به منظور توجیه رفتار خودتان باشد خودداری کنید.
**برای شنیدن صحبت های طرف مقابل بعد از اتمام عذرخواهیتان وقت بگذارید. اگر دوستتان می‌خواهد در این باره بیشتر بحث کند بدون اینکه قضاوت خاصی بکنید که شرایط را بدتر کند، فقط گوش دهید.
** هنگام بیان عذرخواهیتان، تماس چشمی‌تان را با طرف مقابل قطع نکنید. چشم‌هایتان را به زمین ندوزید، دست‌هایتان را به هم قفل نکنید (دست به سینه). از هر کاری که بیانگر عدم صداقت در گفتار و یا بی‌تفاوتی باشد پرهیز کنید.
** آمادگی شنیدن سرزنش را داشته باشید. تنها یک عذرخواهی جزیی که خودش را به شکل رفتاری ریاکارانه نشان دهد کافی نیست بلکه سعی کنید نقش خودتان را در سوء تفاهم پیدا شده به خوبی فهم و درک کنید.
**برای بعد از عذرخواهی برنامه‌ریزی داشته باشید. مثلا می‌توانید همسر، دوست یا فامیل یا حتی همسایه دلگیر را به نهار دعوت کنید، یک نوشیدنی با هم بخورید، به سینما بروید و … تا بدین طریق دوستی‌ها و خاطرات گذشته زنده شود.
** اگر طرف مقابل تان در همان لحظه حاضر به پذیرفتن عذرخواهیتان نشد، کمی به او وقت بدهید. او را مجبور نکنید و تحت فشار قرار ندهید. بگذارید کمی درباره حرف‌هایتان فکر کند و تصمیم بگیرد.
تبیان
