زونا، علائم و درمان آن
بیماری زونا به آبله مرغان بالغین شهرت دارد. این بیماری معمولا در افرادی رخ می دهد که سابقه این بیماری را در سال های گذشته داشته اند و یا این که ویروس زونا را به صورت نهفته در خود جای داده‌اند که عامل مولد آن شبیه ویروس آبله مرغان است.
تاول‌های منطقه ای یا زونا؛ تاول های کوچکی هستند که جنب یکدیگر در منطقه یک عصب محیطی و در امتداد مسیر آن پدید می آید و با درد و سوزش همراه است.
ویروس زونا با ویروس آبله و آبله مرغان از یک گروه است. زونا می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد بالای ۵۰ سال شایع تر است.
بیماری زونا به دلیل فعال شدن مجدد ویروس “واریسلازوستر” است که در دوران کودکی بیماری آبله مرغان را در فرد سبب شده است.
این ویروس در سیستم عصبی بدن پنهان می شود و هنگامی که سیستم ایمنی تضعیف می شود خود را به شکل بیماری زونا نمایان می کند.
ویروس “واریسلازوستر” جزء خانواده ویروس های “هرپس” که تبخال را ایجاد می کند است، لغت زوستر به معنی تسمه یا کمربند است. در بیماری زونا درد شدید و سوزنده ای به صورت ثابت در طول یک مسیر عصبی حس می شود و تاول های قرمزی چند روز بعد در محل درد ظاهر می شود که رنگ تاول ها کم کم به تیرگی می گراید.
علائم شایع
تاول‌های قرمز و دردناک که امکان دارد در هر جایی از بدن به وجود آیند. این تاول‌ها ۵ – ۴ روز پس از آغاز علائم اولیه ظاهر می شوند.
تاول‌ها معمولا روی یک نوار پهن پوست در امتداد مسیر رشته های عصبی حسی در یک ناحیه خاص پوست پدید می آیند.
تاول‌ها را غالبا می توان در ناحیه قفسه سینه دید که البته تنها در یک طرف بدن گسترش می یابند. از علائم شایع این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
* تب و لرز خفیف
* احساس کسالت
* تهوع، دل پیچه یا اسهال خفیف
* درد روی قفسه سینه، صورت، یا درد سوزشی در پوست شکم بر حسب ناحیه ای که گرفتار شده است.
عوامل افزایش دهنده خطر
* سن بالای ۵۰ سال
* استرس
* وجود یک بیماری که باعث کاهش مقاومت بدن شده باشد.
* استفاده از داروهای سرکوب کننده ایمنی یا ضد سرطان
* جراحی یا تاباندن اشعه به نخاع
پیشگیری
در حال حاضر نمی توان از آن پیشگیری به عمل آورد. واکسن های تحقیقاتی که برای پیشگیری از آبله مرغان در حال آزمایش هستند نتوانسته اند جلوی زونا را بگیرند. البته فرد با یک بار گرفتن زونا، تا آخر عمر در برابر آن ایمن خواهد بود؛ مگر در موارد نادر.
عوارض احتمالی
* عفونت باکتریایی ثانویه در تاول های زونا
* درد مزمن، خصوصا در سالمندان، که تا ماه‌ها یا سال‌ها در مسیر رشته های حسی محل قبلی وجود تاول ها باقی می ماند.
* زخم قرنیه
* عفونت دستگاه عصبی مرکزی
تشخیص
* تشخیص معمولا تا زمان بروز بثور پوستی امکان پذیر نیست. قبل از آن، علائم ممکن است شبیه آپاندیسیت، جمع شدن مایع دور ریه یا سایر بیماری ها باشند.
* ندرتا آزمایش خون، کشت مایع تاول ها و نمونه برداری از پوست انجام می گیرد.
درمان
هدف اصلی درمان عبارت است از تخفیف خارش و درد تا حد امکان، که برای این کار معمولا از داروهای مالیدنی و خوراکی استفاده می شود. دردی که پس از پاک شدن تاول ها باقی می ماند را خیلی مشکل می توان درمان کرد و متأسفانه هیچ راه قطعی برای درمان آن وجود ندارد.
* در وان آبی بخوابید که به آن نشاسته ذرت یا پودر جو دوسر اضافه شده باشد.
* سایر روش‌های کاهش درد نیز مطرح هستند، اما تأثیر هیچ کدام به طور قطعی اثبات نشده است. این روش‌ها عبارت هستند از: تحریک یا مالش متناوب، استفاده از جریان الکتریکی در پوست، اسپری سرد و قطع رشته های عصبی یا جراحی.
برای بهبودی سریع تر این کارها را انجام دهید
مسکن مصرف کنید
به‌عنوان مسکن به جای آسپیرین از استامینوفن استفاده کنید به این صورت که هر ۴ ساعت ۲ عدد قرص استامینوفن را میل کنید.
با مصرف ویتامین ها بدن را تقویت کنید
چنانچه مقدار بالای ویتامین ث و ب کمپلکس مصرف شود، سیستم ایمنی بدن تقویت خواهد شد. مصرف روزانه ۲۰۰۰میلی گرم ویتامین ث کفایت می کند.
همچنین خوردن روزانه ۲ عدد قرص ویتامین ب کمپلکس یا یک عدد کپسول مولتی ویتامین مینرال کافی است. البته در این موارد حتما باید نظر پزشک معالج تان را جویا شوید.
با تاول ها چه کار باید کرد؟
پس از بروز تاول ها برای تسکین درد بهتر است به نکات زیر توجه کرد:
تاول‌ها را دستکاری نکنید
چنان چه مقدار زیادی کرم و پماد روی پوست بمالید با تحریک پوست سبب تاخیر در بهبودی خواهید شد بنابراین بهتر است تاول ها را دستکاری نکنید.
از محلول کالامین استفاده کنید
هنگامی که ایزوپروپیل الکل به میزان ۲۰ درصد و فنل‌ومنتول به میزان یک درصد به لوسیون کالامین اضافه شود محلولی به دست می آید که در بهبود تاول‌ها بسیار مؤثر است. از این محلول ها تنها طی یک روز به مقداری که تاول ها خشک شده و روی شان پوسته ببندد، استفاده کنید و دیگر از آن استفاده نکنید.
خمیر آسپیرین با کلروفوم را به کار ببرید
از پزشک داروساز تقاضا کنید که این فراورده را برای شما تهیه کند. دکتر داروساز ۲ عدد قرص آسپیرین را پودر کرده و ۲ قاشق غذا‌خوری کلروفوم به آن می افزاید تا به صورت خمیر در آید.
حال شما با تکه ای پارچه تمیز، خمیر را به آرامی روی ناحیه مجروح بمالید، خمیر را چندین بار در روز به کار برید.
به خاطر داشته باشید که اگر به آسپیرین حساسیت دارید از این فراورده استفاده نکنید.
کلروفوم بقایای صابون، روغن و سلول های مرده پوست را حل می کند و به این ترتیب آسپیرین می تواند به درون لایه های پوست نفوذ یابد و از انتقال درد توسط پایانه‌های عصبی جلوگیری کند. پس از به کار بردن این خمیر در عرض ۵ دقیقه احساس درد کمتری خواهید داشت. تاثیر این مسکن ساعت ها به‌جای می ماند.
از پوشش مرطوب استفاده کنید
حوله ای را در آب سرد فرو برده و بعد از آبکشی روی ناحیه صدمه دیده قرار دهید. هر چه آب خنک تر باشد احساس بهتری خواهید داشت. تاثیر این عمل مانند قرار دادن یخ روی پوست سوخته شده است. به این دلیل بهتر است از رسیدن گرما به پوست آسیب دیده نیز جلوگیری کنید.
عفونت روی تاول را با آب اکسیژنه بشویید
اگر تاول ها عفونی شده‌اند بهتر است روی آن ها را با محلول آب اکسیژنه ۶ درصد ضد عفونی کنید یا آن که از پمادهای آنتی بیوتیک نظیر “جنتامایسین” استفاده کنید.
منبع : تبیان
