نقد فیلم ۲۳ نفر (۱۳۹۷-۱۳۹۸) جشنواره ۳۷ فجر

محمدجوادکتابی

«بیست وسه نفر» تا اینجا یکی از بهترین‎‌های جشنواره است؛ نه از آن جهت که تکنیک خارق‌العاده‌ای را به نمایش گذاشته باشد، یا شیوه‌ی نوینی را در بیان داستان انتخاب کرده باشد. اتفاقا چون اصلا به دنبال این‌ها نرفته خوب از کار درآمده است. قوت فیلم مهد جعفری به داستانیست که قبلا رمان آن منتشر شده و بسیار هم مورد اقبال واقع شده است.

داستان کودکانی که در جنگ اسیرشده‌اند و صدام می‌خواهد از آن‌ها استفاده‌ی تبلیغاتی بکند. داستان و رمان هر دو تازه و بدیع‌اند. و این نکته مهمیست که بر فیلم جعفری نیز تاثیر زیادی گذاشته است. فیلم سر راست و بدون لکنت داستان آن بیست و سه نفر را تعریف می‌کند. داستانی که با حضور درخشان بازیگران نوجوان آن هم باورپذیرتر شده است و هم حس همزادپنداری خوبی در مخاطب ایجاد می‌کند. البته مهدی جعفری به خوبی و زیرکی مایه‌های طنز خوب و موقعیت‌های درستی را برای ارائه‌ی آنها انتخاب کرده است که تقریبا همه‎ی آن‌ها کار می‌کنند و شیرینی خوبی به فیلم تزریق می‌کنند.

کارگردانی جعفری از آن باب که توانسته از بازیگران نوجوانش خوب بازی بگیرد قابل تحسین است. البته جعفری قبل از اینکه یک فیلم‌ساز شود یک فیلمبردار حرفه‌ای بوده و این تاثیر خوبی در یکدست در آمدن فیلمبرداری اثر گذاشته است.

فیلم بیست و سه نفر فیلم ساده و خوبیست. فیلمی که هم حس غرور را در مخاطبانش زنده می‌کند و هم ۹۰ دقیقه مخاطب را راضی نگه می‌دارد.

داوود مرادیان

حرف را با ضعف بزرگ و قابل اصلاح فیلم شروع می‌کنم. فیلم ؛چند راوی دارد، به جز ملاصالح، همه روایتگران گنگ و نامفهوم و غلطند. این غلط البته سریعاً قابل اصلاح است. کافی است راوی همه فیلم ملاصالح باشد و بس. این اتفاق با یک تدوین روی سکانس ورودی قابل اصلاح است. با این اغماض اگر به «۲۳ نفر» نگاه کنیم، وارد یک فیلم حیرت‌آور می‌شویم.

۲۳نفر، یک داستان سر راست دارد و هرچه جلو می‌رود به صورت شگفت‌آوری بهتر و بهتر می‌شود. ریتم حتی یک دقیقه نمی‌افتد. حتی در تیتراژ هم ریتم جذاب است. شکل بازی گرفتن از بازیگران نوجوان حال و هوای لطافت قصه‌های مجید را زنده می‌کند و شاید در کارگردانی هم نزدیک‌ترین مثال همین قصه‌های مجید باشد. اما آنچه ۲۳ نفر را از همه آثار جشنواره متفاوت می‌کند «زاویه نگاه» است. می‌شود به اسطوره تختی از زاویه نهیلیستی نگاه کرد. می‌شود به جنگ از زاویه چندش‌آور، احمقانه و تهوع‌آور درخونگاه نگاه کرد. می‌شود همه اینها بود اما «دفاع مقدس» نبود. اسطوره نساخت. قهرمان نساخت.

۲۳نفر اما در این جشنواره روشنفکر‌زده، سرت را بالا می‌آورد. حس عمیق افتخار را در رگ و پی‌ات می‌دواند. به وقت می‌خنداند و به جا چشمت را تر می‌کند. اما با همه اینها کارگردانی‌اش هم به مانند قصه و کاراکترهایش نجیب است. سربه زیر است. بی‌ادعاست اما شدیداً درست است. ترکیب‌بندی بصری، لنزبندی دقیق، جای دوربین‌های به شدت درست بدون هیچ جنگولک بازی فرمالیستی و آوانگارد بازی.

اما چه چیز ۲۳نفر را متفاوت کرد؟ ترکیب بندی؟ بازی؟ فرم؟ هیچکدام!

این فیلم مملو از بوی اخلاص است. این اخلاص جلوتر از همه چیز می‌دود و می‌رود. انگار این اخلاص ناچار ساخته همه اجزای این فیلم را که خوب باشند. اجباراً عالی باشند! از این منظر که نگاه کنیم یک فیلم بی‌حاشیه، بی‌سر و صدا و بی‌ادعا آمده تا روی کل مدعیان فیلم‌سازی با بودجه‌های سفارشی و خصوصی و خصولتی را کم کند و برود.

۲۳نفر به قدری دلچسب است که حال مخاطب را هم خوب می‌کند. بی‌تردید باید به موسسه اوج آفرین گفت. شاید به جرأت بشود گفت مردمی‌ترین و خمینیستی‌ترین فیلم امسال همین ۲۳ نفر است.

رجانیوز