گاهی کلماتی در زبان فارسی معادلسازی میشوند که در زبان فارسی رواج پیدا کردهاند. معادلسازی این دسته از کلمات کاربرد کلمه معادل را با مشکل روبرو میکند و سبب میشود کلمه در زبان مردم بهکار نرود. تنها در صورتی معادل اینگونه کلمات در زبان فارسی بهکار میرود که کلمه معادلسازی شده بسیار روانتر از کلمه لاتین باشد. در این بین نیز گاهی کلماتی در زبان فارسی معادل کلمه لاتین قرار میگیرند که جزء گنجینههای این زبان محسوب میشوند اما هیچگونه تطابقی میان کلمه لاتین و معادل آن وجود ندارد از جمله آن میتوان به کلمه «ترک» و معادل آن «خط» اشاره کرد. اما این مسئله درباره کلمات «پرسنل»، «تست» و «پروژکتور» تا چه حد صدق میکند؟
۱- «پرسنل»: معادل «کارکنان» را برای آن وضع کردهاند. این کلمه از ترکیب فعل امر فعل مرکب «کارکردن» و «ان» جمع ساخته شده است در این کلمه فعل امر معادل اسم قرار داده شده است این معادل در زبان امروز به معنای اسم جمع بهکار میرود و دوباره جمع بسته نمیشود. البته نمیتوان از یاد برد که این معادل در زبان فارسی بهکار میرود اما این کاربرد به معنای بهکار نرفتن کلمه لاتین دانست. البته نمیتوان انتظار داشت که با ساخت یک معادل دیگر کلمه لاتین بهکار نرود.
۲- «تست»: معادل «آزمون» را برای این کلمه قرار دادهاند. این کلمه از بن فعل مضارع «آزمودن» و «نون» مصدر ساز ساخته شده است. البته در این ترکیب «الف» به «واو» تبدیل شده است. این معادل در زبان امروز بهکار میرود و کلمه «تست» بیشتر به نوعی آزمون اطلاق میشود و کمتر کاربرد این کلمه لاتین را در معنای «آزمون» مشاهده میکنیم کلمهای که در کنار «آزمون» بهکار میرود، کلمه «امتحان» است.
۳- «پروژکتور»: معادل «نور افکن» را برای این کلمه ساختهاند این کلمه از ترکیب اسم و بن مضارع فعل «افکندن» ساخته شده است. این فعل در متون کهن مانند شعر حافظ نیز دیده میشود:
مرا به کشتی باده در افکن ای ساقی که گفتهاند نکویی کن و در آب انداز
البته این معادل نیز در زبان امروز بهکار میرود اما این مسئله به معنای به کار نرفتن معادل لاتین نیست و معادل لاتین آن نیز در زبان امروز به کار میرود هرچند این معادل به معنای کلمه لاتین دلالت میکند.