درباره سفیانی چه می دانید؟

سایت نودیها– مصطفی امیری*: نشانه‌های ظهور از جذاب‌ترین و پرطرفدارترین بخش‌های معارف مهدوی است. اختصاص بخش عمده‌ای از روایات مهدویت به این موضوع، بهترین گواه بر این مسئله است. این جذابیت از سویی باعث افزایش اقبال عمومی به این مسئله و در نتیجه اصل اندیشه مهدویت می‌شود، اما از سوی دیگر، افزون بر ایجاد زمینه مناسب برای ورود خرافات، طمع شیادان را برای جعل و تحریف روایات را، دو چندان می‌کند. از این‌رو، نظر به فقدان پژوهش‌های مستند در این زمینه، شایسته است با انجام تحقیقات مبتنی بر اصول و قواعد فهم حدیث و با جداسازی احادیث صحیح از ضعیف و مطالب مستند از غیرمستند، علاوه بر پالایش معارف مهدویت از خرافات، زمینه‌های سوءاستفاده از این موضوع نیز، از میان برداشته شود.

در سلسله مقالات مباحث مهدویت، تلاش خواهد شد که با اعتماد به روایات و احادیث اسلامی، تصویری کامل، منسجم و معقول از نشانه های حتمی ظهور و رخدادهای مرتبط، ارائه شود. کم‌ترین نتیجه این تلاش، این است که محققان خواهند توانست در خصوص مباحث مهدویت، مطالب مستند را از مطالب غیرمستند تمیز بدهند و در مقام قضاوت و تحلیل، از استناد به مطالب غیرمستند بپرهیزند.

در مقاله ششم، به وجوب فقهی شناخت نشانه های حتمی ظهور، اشاره شد. و در مقاله هفتم، به این پرسش، پاسخ داده شد که آیا در نشانه های ظهور و بخصوص در نشانه های حتمی ظهور از جمله یمانی، سفیانی و …، امکان بداء، تغییر و بلکه عدم وقوع، مطرح است یا نه؟ و در مقاله هشتم، به اهمیت فراوان جایگاه شورش سفیانی به عنوان بزرگترین دشمن امام عصر و اولین نشانه حتمی ظهور، که به نوعی تمام علائم حتمی ظهور با این نشانه در ارتباط هستند، پرداخته شد و به این نکته مهم اشاره گردید که یکی از اساسی‌ترین اهداف قیام سفیانی، حمله به مناطق شیعه‌ نشین، کشتار شیعیان و حمله به مراکز مقدسه شیعه در کشور عراق، است.

 تأثیر این رخداد عظیم در کیان تشیع و تهدیدی که از ناحیه سفیانی متوجه شیعیان جهان می‌شود، بررسی ابعاد این ماجرا و آگاهی از زوایای مختلف آن را ضروری می‌نماید. و در مقاله نهم به معرفی اولین نشانه حتمی ظهور، سفیانی و ابعاد گسترده این رخداد و ارتباط آن با حوادث کشور سوریه در آخرالزمان و منطقه شام، پرداختیم.

و در مقاله دهم، به این پرسش، پاسخ داده شد که آیا سفیانی، نماد است یا حقیقت؟ به عبارت دیگر، می توان به سفیانی به عنوان نماد تفکر حاکم و جریان مخالف شیعه نگریست؟ و یا در عین حال اینکه در گستره جهان اسلام، یه تفکر ضد شیعی قلمداد میشود، هیچ استبعادی ندارد که رهبر این جریان، شخصی واحد و از خاندان ابوسفیان باشد. در مقاله یازدهم، به تبیین ویژگی های شخصی، جسمانی و اوصاف شخصی بزرگترین دشمن امام عصر پرداخته شد.

اکنون به دین، مذهب و گرایش سفیانی به دنیای غرب و پیمان مشترک نظامی سفیانی با تمدن غرب خواهیم پرداخت. از احادیث چنین برداشت می شود که سفیانی بعد از جنگ های داخلی ویرانگر در سرزمین شام و منطقه سوریه، و شکست رقبای داخلی به عنوان حاکم بی منازع سوریه در هنگامه ظهور، بزرگترین مانع در برابر امام عصر در راه آزادی سازی قدس و فلسطین، می باشد که از پشتیبانی نظامی و حمایت دنیای غرب برخوردار است.

دین، مذهب و گرایش سفیانی

در روایات، حقیقت اسلام و مسلمانی، از سفیانی نفی شده است. امام باقر علیه السلام نیز در این‌باره می‌فرمایند:

السُّفْیَانِیُّ… لَمْ یَعْبُدِ اللَّهَ قَطُّ وَ لَمْ یَرَ مَکَّهَ وَ لَا الْمَدِینَهَ قَط  [۱]

سفیانی … او هرگز خدا را نپرستیده است و هرگز وارد مکه و مدینه نشده است … .

سفیانی، تنها در ظاهر مسلمان است. موید این مطلب روایت است که در کتاب احقاق‌ الحق آمده است:

… و یکون بالوادی الیابس عده عدیده فیقولون له: یا هذا، ما یحل لک أن تضیع الإسلام، أما ترى ما الناس فیه من الهوان و الفتن؟ فاتق اللّه و اخرج، أما تنصر دینک؟ فیقول: لست بصاحبکم. فیقولون: أ لست من قریش، … و ما نزل بهم من الذل و الهوان… .[۲]

… در وادی یابس، تعداد اندکی نزد سفیانی می‌روند و به او می­گویند: سزاوار نیست که تو باعث از میان رفتن اسلام شوی، آیا ذلت مردم و فتنه­‌هایی که آنان را فراگرفته، نمی­‌بینی؟ آیا تو از قریش نیستی … و از آنچه بر قریش از ذلت و خواری و فتنه های دچار شده است … .

حمایت دنیای غرب از سفیانی و دشمن امام عصر

و اما گرایشات سفیانی؛ روایات اسلامی، نشان مى‌دهند که سفیانى از حمایت رومی ها (غربی ها) برخوردار است.

در کتاب الغیبه شیخ طوسی نقل شده است که سفیانی قبل از خروج از وادی یابس (منطقه درعا در سوریه) ابتدا به روم (غرب) رفته و با حمایت رومی ها (دنیای غرب)، وارد منطقه شام و سوریه خواهد شد.

یُقْبِلُ السُّفْیَانِیُّ مِنْ بِلَادِ الرُّومِ مُنْتَصِراً فِی عُنُقِهِ صَلِیبٌ وَ هُوَ صَاحِبُ الْقَوْمِ.[۳]

سفیانی در حالیکه رهبری قومی را بر عهده دارد مانند شخص نصرانی و صلیب به گردن، از بلاد روم می‌آید.

و هدفش علاوه بر تسلط بر منطقه شام و غلبه بر ابقع و اصهب (رقبای داخلی در منطقه سوریه، این دو اسم رمز می‌باشند)، جلوگیری و ممانعت از نفوذ نیروهای خراسانی ایرانی زمینه‌ساز ظهور در راه آزادسازی قدس، می باشد. در کتاب کفایه المهتدی نقل شده است:

… و یذهب إلى الروم لدفع الملک الخراسانى، و یرجع منها منتصرا فى عنقه صلیب.[۴]

… او برای از میان بردن حکومت خراسانی (ایرانیان) به روم می‌رود و مانند شخص نصرانی و صلیب به گردن از آنجا برمی‌گردد.

علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار به نقل از کتاب الغیبه شیخ طوسی، به جای کلمه منتصرا، کلمه متنصرا را ذکرکرده است یعنی مسلمان مسیحی شده؛ متن روایت الغیبه شیخ طوسی در بحار الانوار علامه مجلسی چنین است:

یُقْبِلُ السُّفْیَانِیُّ مِنْ بِلَادِ الرُّومِ مُتْنَصِراً فِی عُنُقِهِ صَلِیبٌ وَ هُوَ صَاحِبُ الْقَوْم‏.[۵]

سفیانی در حالیکه رهبری قومی را بر عهده دارد و به مسیحیت گرویده است، صلیب به گردن از بلاد روم می‌آید.

شاید منظور از به گردن آویختن صلیب، ارتباط او با صلیبیون (رومی ها) و تعهد او در برابر آنها باشد و نیز ممکن است مانند جدش، معاویه واقعا صلیب به گردن آویخته باشد. چرا که در تاریخ نقل شده است: معاویه در حالی از دنیا رفت، که صلیب به گردن داشت.

علاوه بر مطالب قبلی، روایات دیگری نیز ذکر شده است که نشانگر همپیمانی و حمایت غربی ها از سفیانی می باشد. چراکه در روایتی ذکر شده است سفیانى بعد از خسف بیداء و شکست در عراق، از دمشق به منطقه رمله در کشور فلسطین، پناه مى برد.

… ثُمَّ یَسِیرُ حَتَّى‏ یَأْتِیَ‏ الْعَذْرَاءَ هُوَ وَ مَنْ مَعَهُ وَ قَدْ أُلْحِقَ بِهِ نَاسٌ کَثِیرٌ وَ السُّفْیَانِیُّ یَوْمَئِذٍ بِوَادِی الرَّمْلَهِ حَتَّى إِذَا الْتَقَوْا وَ هُمْ یَوْمَ الْإِبْدَالِ … .[۶]

… سپس حضرت مهدی علیه السلام با همراهانش به مرج عذراء در دمشق مى‌آیند در حالى که بسیارى از مردم به آن حضرت پیوسته‌اند و سفیانی (بعد از عقب نشینی از عراق) در منطقه رمله فلسطین مستقر می شود تا اینکه سرانجام بین دو لشکر، درگیری پیش می آید و آن روز ابدال و دگرگونی ها است … .

البته قبل از این اتفاقات، هم پیمانان رومی (غربی ها) سفیانی در هنگامه ظهور، در منطقه رمله در کشور فلسطین، نیروی نظامی، پیاده کرده اند.

… یَسْتَقْبِلُ مَارِقَهُ الرُّومِ حَتَّى تَنْزِلَ الرَّمْلَه … .[۷]

… رومی ها (غربی ها) نیز وارد رمله فلسیطین شده اند … .

… وَ تَنْزِلُ الرُّومُ فِلَسْطِین ‏… .[۸]

… و رومی ها (غربی ها) وارد فلسطین شده اند … .

آشکار است که سفیانی بعنوان خط مقدم دفاع از یهودیان و رومى‌ها وارد پیکار با حضرت مهدى علیه السلام مى‌شود. زیرا روایات از شکست یهودیان که با شکست سفیانى ایجاد خواهد شد سخن گفته‌اند.

علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار از کتاب تفسیر قمی نقل می کند:

 … وَ إِنْ‏ عُدْتُمْ‏ عُدْنا[۹]یَعْنِی إِنْ عُدْتُمْ بِالسُّفْیَانِیِّ عُدْنَا بِالْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ.[۱۰]

… اگر بازگردید، ما هم باز می گردیم یعنی اگر با شما یهودیان با سفیانی برگردید، ما هم با قائم آل محمد باز می گردیم.

نشانه دیگر گرایش سفیانی به غربى‌ها این است که باقیمانده نیروهاى سفیانى، پس از شکست و کشته شدن او به سوى غرب مى‌گریزند. در کتاب کافی مرحوم کلینی، از امام باقر علیه السلام، نقل شده است:

… قَالَ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ وَ بَعَثَ‏ إِلَى‏ بَنِی‏ أُمَیَّهَ بِالشَّامِ فَهَرَبُوا إِلَى الرُّوم‏ … .[۱۱]

وقتی حضرت مهدی علیه السلام، قیام می کنند لشکری را به سمت شام و برای جنگ با بنی امیه، می‌فرستند و آنها به سمت روم (غربی ها) فرار می کنند.

و نیز علامه مجلسی، در کتاب بحار الانوار، نقل می کند:

 … وَ یَأْخُذُ السُّفْیَانِیَ‏ أَسِیرا … ثُمَّ یُرْسِلُ جَرِیدَهَ خَیْلٍ إِلَى الرُّومِ لِیَسْتَحْضِرُوا بَقِیَّهَ بَنِی أُمَیَّه … .[۱۲]

… و سفیانی اسیر می شود … سپس  گروهی را به سمت غربی ها می فرستند که باقیمانده نیروهای بنی‌امیه و سفیانی را تحویل دهید … .

البته درباره سفیانی، یک مطلب بسیار قطعی وجود دارد، و آن عناد و تعصب شدید او بر ضد شیعیان امام علی علیه السلام است که در روایات معتبر گزارش شده است. از جمله در روایت از امام باقر علیه السلام نقل شده است:

… ُ فَإِنَّ حَنَقَهُ‏ وَ شَرَهَهُ‏ إِنَّمَا هِیَ‏ عَلَى‏ شِیعَتِنا … .[۱۳]

… خشم و کینه سفیانی تنها متوجه شیعیان ماست و تنها بر کشتن آنها حریص است … .

و نیز در روایتی از امام باقر علیه السلام نقل شده است:

… وَ یَظْهَرُ السُّفْیَانِیُّ وَ مَنْ مَعَهُ حَتَّى لَا یَکُونَ لَهُ هِمَّهٌ إِلَّا آلَ مُحَمَّدٍ وَ شِیعَتَهُمْ فَیَبْعَثُ بَعْثاً إِلَى الْکُوفَهِ فَیُصَابُ بِأُنَاسٍ مِنْ شِیعَهِ آلِ مُحَمَّدٍ بِالْکُوفَهِ قَتْلا وَ صَلْبا … .[۱۴]

… سفیانی و سپاهیانش، تمام هم‌ و غم‌شان  کشتن شیعیان آل محمد است. پس سپاهی به کوفه می‌فرستند و گروهی از شیعیان طعمه شمشیر می شوند و یا بر فراز چوبه دار قرار می‌گیرند … .

و در روایت دیگری از امام باقر علیه السلام، سیر اقدامات سفیانی و مراحل پیشروی وی را کامل تر توصیف می کند؛ امام به روشنی اشاره می‌کند، تمام هم و غم سفیانی، حمله به عراق و اشغال آن و کشتن شیعیان می‌باشد:

… فَأَوَّلُ أَرْضِ تخرب أَرْضُ الشَّامِ یَخْتَلِفُونَ عِنْدَ ذَلِکَ عَلَى ثَلَاثِ رَایَاتٍ رَایَهِ الْأَصْهَبِ وَ رَایَهِ الْأَبْقَعِ وَ رَایَهِ السُّفْیَانِیِّ فَیَلْتَقِی السُّفْیَانِیُّ بِالْأَبْقَعِ فَیَقْتَتِلُونَ وَ یَقْتُلُهُ السُّفْیَانِیُّ وَ مَنْ مَعَهُ وَ یَقْتُلُ الْأَصْهَبَ ثُمَّ لَا یَکُونُ لَهُ هِمَّهٌ إِلَّا الْإِقْبَالَ نَحْوَ الْعِرَاقِ وَ یَمُرُّ جَیْشُهُ بِقِرْقِیسَا … وَ یَبْعَثُ‏ السُّفْیَانِیُّ جَیْشاً إِلَى الْکُوفَهِ وَ عِدَّتُهُمْ سَبْعُونَ أَلْفاً فَیُصِیبُونَ مِنْ أَهْلِ الْکُوفَهِ قَتْلًا وَ صَلْباً وَ سَبْیاً … .[۱۵]

… اول جایی که خراب می‌شود، شام است در این زمان سه پرچم در مقابل هم می‌ایستند: سپاه اصهب، ابقع و سفیانی. در ابتدا سفیانی با ابقع می‌جنگد، او و همراهانش را کشته و به دنبال آن اصهب را هم هلاک می‌کند. سپس تمام توجه و تلاش سفیانی، حمله به عراق و اشغال آن می‌باشد. پس سپاهیانش را به قرقیسیا می‌رساند … پس از آن سفیانی سپاهی را به سوی کوفه گسیل می‌دارد که هفتاد هزار نفرند. آنها در آنجا به قتل و کشتار و اسارت مردم می‌پردازند … .

بنابراین مشخص شد که دین سفیانی، اسلام است و دارای گرایشات متمایل به رومی ها (غربی ها) است و اما در مورد مذهب سفیانی و اینکه شیعه است و یا سنی، صراحتاً مطلبی در روایات ذکر نشده است.

نکته پایانی

روایات اسلامی، نشان مى‌دهند که سفیانى از حمایت رومی ها (غربی ها) برخوردار است. در کتاب الغیبه شیخ طوسی نقل شده است که سفیانی قبل از خروج از وادی یابس (منطقه درعا در سوریه) ابتدا به روم (غرب) رفته و با حمایت رومی ها (دنیای غرب)، وارد منطقه شام و سوریه خواهد شد. و هدفش علاوه بر تسلط بر منطقه شام و غلبه بر ابقع و اصهب (رقبای داخلی وی در منطقه سوریه، این دو اسم رمز می باشند)، جلوگیری و ممانعت از نفوذ نیروهای خراسانی ایرانی زمینه ساز ظهور در راه آزادسازی قدس، می باشد. روایات دیگری نیز ذکر شده است که نشانگر همپیمانی و حمایت غربی ها از سفیانی می باشد. سفیانى بعد از خسف بیداء و شکست در عراق، از دمشق به منطقه رمله در کشور فلسطین، پناه مى برد. البته قبل از این اتفاقات، هم پیمانان رومی (غربی ها) سفیانی در هنگامه ظهور، در منطقه رمله در کشور فلسطین، نیروی نظامی، پیاده کرده اند.

… یَسْتَقْبِلُ مَارِقَهُ الرُّومِ حَتَّى تَنْزِلَ الرَّمْلَه … .[۱۶] … وَ تَنْزِلُ الرُّومُ فِلَسْطِین ‏… .[۱۷]

…رومی ها (غربی ها) نیز وارد رمله فلسیطین شده اند … . … و رومی ها (غربی ها) وارد فلسطین شده‌اند…

آشکار است که سفیانی بعنوان خط مقدم دفاع از یهودیان و رومى‌ها وارد پیکار با حضرت مهدى علیه السلام مى‌شود. زیرا روایات از شکست یهودیان که با شکست سفیانى ایجاد خواهد شد، سخن گفته‌اند. علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار از کتاب تفسیر قمی نقل می کند:

 … وَ إِنْ‏ عُدْتُمْ‏ عُدْنا[۱۸]یَعْنِی إِنْ عُدْتُمْ بِالسُّفْیَانِیِّ عُدْنَا بِالْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ.[۱۹]

… اگر بازگردید، ما هم باز می گردیم یعنی اگر با شما یهودیان با سفیانی برگردید، ما هم با قائم آل محمد باز می گردیم.

————————————-

^* دانش آموخته حوزه علمیه قم

منبع: رجانیوز از فرهنگ نیوز

————————————-

پی‌نوشت‌ها:

[۱] . نعمانی، الغیبه، ص۳۰۶.