همنشینى با احمق
الإمامُ زینُ العابدینَ علیه السلام ـ فی وصیّتهِ لابنهِ الباقرِ علیه السلام ـ : إیّاکَ یا بُنیَّ أنْ تُصاحِبَ الأحمَقَ أو تُخالِطَهُ ، واهْجُرْهُ ولا تُحادِثْهُ ؛ فإنّ الأحمَقَ هُجْنَهٌ غائبا کانَ أو حاضِرا ، إنْ تَکَلَّم فضَحَهُ حُمقُهُ ، وإنْ سَکَتَ قَصُرَ بهِ عِیُّهُ ، وإنْ عَمِلَ أفسَدَ ، وإنِ اسْتُرعِیَ أضاعَ . لا عِلمُهُ مِن نَفْسِهِ یُغْنیهِ ، ولا عِلمُ غَیرهِ یَنْفَعُهُ ، ولا یُطیعُ ناصِحَهُ ، ولا یَستریحُ مقارِنُهُ ، تَوَدُّ اُمُّهُ أنّها ثَکَلَتْهُ ، وامْرَأتُهُ أنّها فَقَدتْهُ ، وجارُهُ بُعدَ دارِهِ ، وجَلیسُهُ الوَحْدهَ مِن مُجالَسَتِهِ . إنْ کانَ أصْغَرَ مَن فی المَجلِسِ أعْنى مَن فَوقَهُ ، وإنْ کانَ أکْبَرَهُم أفْسَدَ مَن دُونَهُ . (۱)
امام زین العابدین علیه السلام ـ در سفارش به فرزند بزرگوار خود حضرت باقر علیه السلام ـ فرمود : فرزندم ! از همنشینى یا رفت و آمد با احمق بپرهیز و از او دورى کن و با وى همسخن مشو ؛ زیرا آدم احمق، غایب باشد یا حاضر ، پست و فرومایه است ؛ هرگاه زبان به سخن گشاید حماقتش او را رسوا کند و هرگاه خاموش شود به دلیل ناتوانى در سخن گفتن باشد ، اگر کارى کند خرابى به بار آورد و چون مسؤولیتى به عهده گیرد آن را تباه سازد ، نه علم خودش به کار او مى آید و نه دانش دیگران سودش مى رساند ، به سخن خیرخواه خود گوش نمى دهد، وهمنشینش از دست او آسوده نیست ، مادرش آرزوى مرگ او را دارد و همسرش آرزوى از دست دادن او را و همسایه اش آرزوى رفتن از همسایگى اش را و همنشینش آرزوى خلاصى از همنشینى او را. اگر در مجلسى کمترین فرد مجلس باشد بالاتر از خود را به رنج افکند و اگر بالاترین فرد باشد فرو دستان خود را به فساد و تباهى کشاند .
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : مَن لَم یَجْتَنِبْ مُصادقَهَ الأحمَقِ أوْشَکَ أنْ یَتَخلّقَ بأخْلاقِهِ . (۲)
امام صادق علیه السلام : هرکه از دوستى با احمق دورى نکند بزودى خلق و خوى او را به خود گیرد .
(۱) الأمالی للطوسی:۶۱۳/۱۲۶۸.
(۲) الأمالی للصدوق : ۳۴۳ / ۴۰۹ .
