در آستانه اعلام توافق ایران و ۱+۵ آنچه بیش از همه مورد توجه محافل خبری و تحلیلی قرار گرفته است، محتوای توافق ایران و شش کشور و فهرست تعهدات دو طرف است، این در حالی است که تاکید مذاکرهکنندگان ایرانی و غربی و همچنین درز بخشهایی از توافق به رسانهها حاکی از آن است که آنچه در لوزان مورد توافق طرفین قرار گرفته است، به صورت تفصیلی بعنوان محتوای توافق ایران و ۱+۵ قرار گرفته است.
به گزارش رجانیوز، در شرایطی که پس از پایان مذاکرات لوزان، تیم ایران اصرار بر این داشت که توافقی با طرف مقابل صورت نگرفته است، اما اظهار نظرها و البته اسناد منتشر شده حاکی از توافق بر سر چارچوبی است که امریکا بصورت رسمی از آن بعنوان «پارامترهای حاکم بر توافق نهایی» نام برده است.
این در حالی است که بنا بر اعلام طرف‌های مذاکره کننده همین چارچوب، در این روزها به عنوان مبنای توافق نهایی قرار گرفته و حال آنکه بر اساس فکت شیت منتشر شده از سوی امریکا پس از مذاکرات و همچنین بیانیه مشترک ظریف و موگرینی، تعهدات پذیرفته شده از سوی ایران در لوزان، هیچ نسبتی با خطوط قرمز مشخص شده از سوی ارکان نظام نداشته، و عملا هشت خط قرمز اصلی ایران در مذاکرات که پس از لوزان به صراحت و کرات از سوی رهبری معظم انقلاب بر آن تاکید شد را نقض کرده است.
در حوزه تعهدات طرفین بر اساس متنهای منتشر شده رسمی یعنی فکت شیت امریکا و همچنین بیانیه ظریف و موگرینی، تعهدات زیر به عنوان تعهدات طرفین توافق شده است و حال آن این تعهدات نسبتی با خطوط قرمز مطرح شده از سوی رهبر معظم انقلاب نداشته است.
در بیانیه مشترک ظریف و موگرینی نیز درباره مبنا بودن این توافقات اینگونه تصریح شده است که:
تصمیم امروز ما که مبنای مورد توافق برای متن نهایی برنامه جامع مشترک اقدام را پایه ریزی می کند بسیار مهم است. اکنون می توانیم مجددا نگارش متن توافق نهایی و ضمایم آن را با بهره گرفتن از راه حل هایی که در این چند روز به آنها دست یافته ایم، شروع کنیم. همچنان که ایران برنامه صلح آمیز هسته ای خود را دنبال می کند، سطح و ظرفیت غنی سازی و میزان ذخایر ایران برای دوره های زمانی مشخص، محدود خواهد شد و نطنز تنها مرکز غنی سازی ایران خواهد بود. تحقیق و توسعه غنی سازی در ایران بر روی ماشین های سانتریفیوژ بر اساس یک جدول زمانی و سطح توافق شده، انجام خواهد شد.
اما می توان شاکله تعهدات در لوزان را مبتنی بر بیانیه لوزان و همچنین فکت شیت امریکا به مواردی تقسیم کرد که البته تطابق آن با خطوط قرمز در نظر گرفته شده از سوی ارکان نظام، کاری ساده و آسان خواهد بود.
غنی‌سازی
در بیانیه مشترک ظریف و موگرینی درباره غنی سازی به تعطیلی غنی سازی در فردو اشاره شده است که بر مبنای آن ایران متعهد شده تا:
فوردو از یک سایت غنی سازی به یک مرکز هسته ای، فیزیک و فن آوری تبدیل خواهد گردید. در این مرکز همکاری بین المللی در حوزه های تحقیق و توسعه ی مورد توافق مورد تشویق قرار خواهد گرفت. مواد شکافت پذیر در فوردو نخواهد بود.
اما فکت شیت امریکا این تعهدات در حوزه غنی سازی را اینگونه توضیح و شرح داده است:
– تعداد سانتریفیوژهای ایران از ۱۹۰۰۰ کنونی به ۶۱۰۴ دستگاه میرسد، که در ۱۰ سال آینده تنها ۵۰۶۰ عدد از آنها اورانیوم غنی‌سازی خواهد کرد. تمامی سانتریفیوژها از نوع IR-۱ خواهد بود.
– ایران موافقت کرده دستکم به مدت ۱۵ سال، بالای ۳.۶۷درصد غنی‌سازی نکند.
– ایران موافقت کرده است که به مدت دستکم ۱۵ سال، ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را از مقدار ۱۰۰۰۰ کلیوگرم کنونی، به ۳۰۰ کیلوگرم کاهش دهد.
– تمامی سانتریفیوژهای اضافی ایران تحت نظارت آژانس ذخیره شده و تنها برای جایگزینی سانتریفیوژهای فعال مورد استفاده قرار می‌گیرند.
– ایران موافقت کرده است که تا ۱۵ سال هیچ تأسیسات غنی‌سازی تازه‌ای نسازد.
– زمابندی گریز ایران (زمانی که طول می‌کشد ایران مواد غنی‌شده کافی برای یک سلاح داشته باشد) در حال حاضر بین ۲ تا ۳ ماه ارزیابی می‌شود. این زمانبندی ذیل این چارچوب، برای دستکم ۱۰ سال، به دستکم یک سال افزایش می‌یابد.
ایران تأسیسات خود در فردو را تبدیل میکند، به نحوی که دیگر برای غنی‌سازی اورانیوم به کار نرود
– ایران موافقت کرده تا به مدت دستکم ۱۵ سال در تأسیسات فردو غنی‌سازی اورانیوم انجام ندهد.
– ایران موافقت کرده تا تأسیسات فردو را به نحوی تبدیل کند که تنها برای اهداف صلح‌آمیز به کار گرفته شود (به مرکز تحقیقات هسته‌ای، فیزیک، فناوری)
– ایران موافقت کرده تا دستکم به مدت ۱۵ سال در فردو تحقیقات و توسعه مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم انجام ندهد.
– ایران به مدت دستکم ۱۵ سال هیچ مواد شکافت‌پذیری در فردو نخواهد داشت.
– تقریبا دو سوم سانتریفیوژها و زیرساخت‌های فردو حذف خواهد شد. سانتریفیوژهای باقی‌مانده نیز اورانیوم غنی نخواهد کرد. تمامی سانتریفیوژها و زیرساخت‌های مربوطه تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار می‌گیرد.
ایران برای ۱۰ سال، تنها در تأسیسات نطنز و با تنها ۵۰۶۰ سانتریفیوژ نسل اول( IR-۱ ) اورانیوم غنی‌سازی میکند.
– ایران موافقت کرده تا برای ۱۰ سال، تنها با استفاده از سانتریفیوژهای نسل اول خود( IR-۱ ) در نطنز غنی‌سازی کرده و تمامی سانتریفیوژهای پیشرفته خود را برمی‌دارد.
– ایران ۱۰۰۰ سانتریفیوژ( IR-M۲ ) خود را که در حال حاضر در نطنز نصب شده، برداشته و به مدت ۱۰ سال آنها را در انبار تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار می‌دهد.
– ایران برای دستکم ۱۰ سال از مدل‌های ( IR-۲ )، ( IR-۴ )، ( IR-۵ )،( IR-۶ ) یا( IR-۸ ) برای تولید اورانیوم غنی‌شده استفاده نمی‌کند. ایران بر اساس یک زمانبندی و مولفه‌هایی که با ۱+۵ مورد توافق قرار می‌گیرد، با سانتریفیوژهای پیشرفته خود، فعالیت‌های تحقیقات و توسعه خواهد داشت.
– برای ۱۰ سال، غنی‌سازی و تحقیقات و توسعه غنی‌سازی محدود خواهد بود، تا از زمان گریز یک ساله اطمینان حاصل شود. پس از ۱۰ سال، ایران به طرح غنی‌سازی و تحقیقات و توسعه غنی‌سازی که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه شده و مطابق با برنامه اقدام مشترک جامع و ذیل پروتکل الحاقی مقید خواهد بود، که منجر به محدودیتهای مشخص بر ظرفیت غنی‌سازی می‌شود.
رهبر معظم انقلاب در چند سخنرانی به صورت مفصل به موضوع ضرورت حفظ دستاوردهای صنعت هسته‌ای کشور اشاره کرده و از لزوم برخورداری ایران از حق تحقیق و توسعه بدون مانعی خاص سخن گفته بودند:
حرکت علمی، هسته‌ای به هیچ وجه نباید متوقف یا کند شود … مذاکره کنندگان ایرانی باید بر ادامه تحقیق و توسعه و پیشرفت هسته‌ای پافشاری کنند … کسی حق مداخله بر روی دستاوردهای هسته ای را ندارد و کسی هم این کار را انجام نمی‌دهد … مسئولان باید در مورد دستاوردهای هسته‌ای تعصب داشته باشند. (دیدار با مسئولان سازمان انرژی اتمی)
توسعه‌ى علمى و فنّى هسته‌اى در ابعاد گوناگون، به‌هیچ‌وجه نبایستى متوقّف بشود. (دیدار با مداحان پس از توافق لوزان)
در طول سالهای محدودیت هم باید تحقیق و توسعه ادامه داشته باشد. آنها می‌گویند در مدت ۱۲ سال هیچ کاری نکنید اما این، یک حرف زور مضاعف و غلط مضاعف است. (دیدار با مسئولان نظام پیش از آغاز دور نهایی گفتگوها)
بازرسی و شفافیت
موضوع نحوه بازرسی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران یکی از بحث برانگیز ترین تعهدات صورت گرفته در لوزان بود که واکنشهای گستردهای را در داخل کشور به دنبال داشت. بر اساس بیانیه لوزان که توسط ظریف و موگرینی قرائت شد، ایران در این زمینه به چهار سطح از بازرسی‌های کاملا غیر متعارف متعهد شده بود:
یک مجموعه اقدامات برای نظارت بر اجرای مفاد برجما (JCPOA) شامل کد اصلاحی ۳.۱ و اجرای پروتکل الحاقی (تا هنگام تصویب در مجلس) مورد توافق واقع شده است. به آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه داده خواهد شد تا از فن آوری های مدرن استفاده کند و به منظور روشن کردن موضوعات گذشته و حال ، دسترسی های آژانس که روی رویه آن توافق شده تقویت خواهد شد.
این در حالی است که فکت شیت امریکا در تشریح این تعهد ایران اعلام کرد:
آژانس بین‌المللی به تأسیسات هسته‌ای ایران، از جمله به تأسیسات غنی‌سازی این کشور در نطنز و تأسیسات غنی‌سازی پیشین آن در «فوردو» دسترسی منظم خواهد داشت و در این راستا از پیشرفته‌ترین و مدرن‌ترین فناوری‌های نظارتی استفاده خواهد کرد.
– بازرس‌ها به زنجیره تأمین که پشتیبان برنامه هسته‌ای ایران است، دسترسی خواهند داشت. سازوکارهای بازرسی و شفافیت جدید با نظارت دقیق بر اجزا و مواد هسته‌ای ایران از انحراف این برنامه به سمت برنامه‌ای مخفیانه جلوگیری خواهد کرد. بازرس‌ها به زنجیره تأمین که پشتیبان برنامه هسته‌ای ایران است، دسترسی خواهند داشت. سازوکارهای بازرسی و شفافیت جدید با نظارت دقیق بر اجزا و مواد هسته‌ای ایران از انحراف این برنامه به سمت برنامه‌ای مخفیانه جلوگیری خواهد کرد.
– بازرس‌ها به معاون اورانیوم دسترسی خواهند داشت و در کارخانه‌های اورانیوم که ایران به مدت ۲۵ سال اقدام به تولید کیک زرد کرده پایش مستمر انجام خواهد داد.
– بازرس‌ها از روتورهای سانتریفیوژ ایران نظارت مستمر به عمل خواهند آورد و تأسیسات تولید و ذخیره اورانیوم ایران را برای ۲۰ سال در معرض نظارت قرار خواهند داد. پایگاه ساخت سانتریفیوژ ایران متوقف شده و تحت نظارت مستمر قرار خواهد گرفت.
– تمامی سانتریفیوژها و زیرساخت‌های برداشته شده از فوردو و نطنز تحت نظارت مستمر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار خواهند گرفت.
– یک کانال تدارکاتی انحصاری به منظور نظارت و تأیید تک تک موارد مربوط به تأمین، فروش و انتقال مواد و فناوری‌های هسته‌ای و مواد دارای استفاده‌های دوگانه به ایران ایجاد خواهد شد.
– ایران با اجرای پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موافقت کرده که به آژانس امکان اطلاعات و دسترسی بیشتر به برنامه هسته‌ای ایران، هم در تأسیسات اعلام شده و هم در تأسیسات اعلام‌نشده فراهم می‌آورد.
– ایران ملزم خواهد بود به آژانس دسترسی‌های لازم برای تحقیق درباره تأسیسات مشکوک این کشور یا تحقیق درباره ادعاهای وجود تأسیسات غنی‌سازی پنهان، تأسیسات تبدیل (اورانیوم)، تأسیسات تولید سانتریفیوژ یا تأسیسات تولید کیک زرد در هر نقطه از آن کشور فراهم کند.
– ایران موافقت کرده کد اصلاحی ۳.۱ که مستلزم اطلاع‌رسانی زودهنگام درباره ساخت تأسیسات جدید است را اجرا کند.
– ایران اقدام به اجرای مجموعه‌ای مورد توافق از اقدامات برای پرداختن به نگرانی‌های آژانس بین‌الملل انرژی اتمی درباره جنبه‌های نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای خود خواهد کرد.
با این حال رهبر معظم انقلاب به صراحت از غیر ماذون بودن نیروهای نظامی برای دادن اجازه بازرسی از مراکز نظامی گفته و اعلام کردند که اجازه بازرسی و مصاحبه غیر متعارف را نخواهند داد:
به‌هیچ‌وجه اجازه داده نشود که به بهانه‌ى نظارت، اینها به حریم امنیّتى و دفاعى کشور نفوذ کنند؛ مطلقآ. مسئولین نظامى کشور به‌هیچ‌وجه مأذون نیستند که به بهانه‌ى نظارت و به بهانه‌ى بازرسى و مانند این حرفها، بیگانگان را به حریم و حصار امنیّتى و دفاعى کشور راه بدهند … هیچ شیوه‌ى نظارتى غیر متعارف که جمهورى اسلامى را به یک کشور اختصاصى از لحاظ نظارت تبدیل میکند، به‌هیچ‌وجه مورد قبول نیست. (دیدار با مسئولان نظام پیش از آغاز دور نهایی گفتگوها)
با بازرسی‌های غیرمتعارف و پرس و جو از شخصیتها را هم به هیچ‌وجه بنده موافق نیستم. بازرسی از مراکز نظامی را هم نمی‌پذیریم همچنان که قبلاً هم گفتیم. (بیانات پس از توافق لوزان در دیدار با جامعه مداحان)
روابط آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران باید بصورت متعارف و غیر فوق العاده باشد.(دیدار با مدیران سازمان انرژی اتمی)
رآکتورها و بازفرآوری
در این حوزه نیز بر اساس بیانیه لوزان که توسط ظریف و موگرینی قرائت شد، ایران تعهد کرده است:
رآکتور تحقیقاتی مدرنیزه آب سنگین در اراک با همکاری مشترک بین المللی بازطراحی و نوسازی خواهد شد به گونه ای که پلوتونیوم با قابلیت تسلیحاتی در آن تولید نگردد. بازفرآوری صورت نخواهد گرفت و سوخت مصرف شده صادر خواهد گردید.
این در حالی است که فکت شیت امریکا در تشریح این بند از توافق اعلام کرد:
– ایران موافقت کرده رآکتور تحقیقاتی آب سنگین در اراک را بر اساس طراحی مورد توافق با ۱+۵، بازطراحی و بازسازی کند، به نحوی که دیگر پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید نکرده و تحقیقات و تولید رادیو ایزوتوپ را امکان‌پذیر کند.
– هسته اصلی رآکتور که می‌توانست مقادیر قابل توجه پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید کند، نابود شده یا از کشور خارج می‌شود.
– ایران در طول عمر رآکتور، تمام سوخت مصرف‌شده رآکتور را به خارج از کشور منتقل میکند.
– ایران به صورت نامحدود، متعهد شده است که دست به بازفرآوری یا تحقیق و توسعه بازفرآوری بر سوخت هسته‌ای مصرف‌شده، انجام ندهد.
– ایران به مدت ۱۵ سال، فراتر از نیازهای رآکتور اصلاح‌شده اراک، آب سنگین انباشت نکرده و تمامی آب سنگین باقی مانده را در بازارهای بین‌المللی به فروش می‌رساند.
– ایران به مدت ۱۵ سال، هیچ رآکتور آب سنگین دیگری نمی‌سازد.
تحریمها
در حوزه تحریم نیز بیانیه لوزان که توسط ظریف و موگرینی قرائت شد، با یک عقبگرد نسبت به توافق ژنو، تنها تعلیق تحریم‌های ثانویه را برای ایران تضمین کرد:
اتحادیه اروپا، اجرای تحریم های مالی و اقتصادی مرتبط با هسته ای خود را خاتمه خواهد داد و ایالات متحده اجرای تحریم های مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هسته ای را، همزمان با راستی آزمایی آژانس بین المللی انرژی اتمی از اجرای تعهدات کلیدی هسته ای ایران ، موقتا متوقف خواهد کرد.
این در حالی است که در فکت شیت امریکا و در تشریح روند رفع تحریم ها به صراحت از عدم لغو قوانین تحریمی سخن به میان آمده و رفع موقت تحریم نیز منوط به راستی آزمایی و اجرای تعهدات ایران در این حوزه شده است:
– ایران در صورتی که به صورتی قابل راستی‌آزمایی به تعهدات خود پایبند باشد، تخفیف تحریمی دریافت خواهد کرد.
– آمریکا و اتحادیه اروپا زمانیکه آژانس تائید کند ایران تمام گام‌های کلیدی مرتبط با هسته‌ای را برداشته، تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای را تعلیق خواهند کرد. در هر زمان که ایران به تعهدات خود عمل نکند، این تحریمها فورا به جای خود باز می‌گردند.
– معماری تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای ایالات متحده در بخش اعظم دوره توافق حفظ شده و امکان بازگشت فوری آنها درصورت بروز مورد جدی عدم-کارایی را فراهم میکند.
– تمامی قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت سازمان ملل مرتبط با مسئله هسته‌ای ایران همزمان با تکمیل اقدامات مرتبط با هسته‌ای که نگرانی‌های کلیدی (غنی‌سازی، فردو، اراک، ابعاد احتمالی نظامی و شفافیت) را پاسخ دهد، برداشته می‌شود.
– با این حال، مجوزهای اصلی در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل (آن‌هایی که مربوط به انتقال فعالیت‌ها و فناوری‌های حساس است)، با یک قطعنامه‌های جدید شورای امنیت سازمان ملل که برنامه اقدام مشترک جامع را تائید میکند، بار دیگر برقرار می‌شوند. این (قطعنامه) همچنین کانال اکتساب فوق‌الذکر را ایجاد میکند، که یک تمهید شفاف‌سازی کلیدی به شمار می‌آید. در این قطعنامه، محدودیتهای مهم بر تسلیحات متعارف و موشک‌های بالستیک و همچنین مجوزهایی که اجازه بازرسی محموله‌ها و بلوکه دارایی‌ها را می‌دهد، وجود خواهد داشت.
– یک روند حل مناقشه تعریف می‌شود که تمامی طرف‌های برنامه اقدام مشترک جامع را قادر می‌سازد برای حل اختلاف نظرها در مورد اجرای برنامه اقدام مشترک جامع، تلاش کنند.
– در صورتی که یک مسئله عدم-کارایی قابل توجه را نتوان از طریق آن روند حل کرد، آنوقت تمامی تحریم‌های پیشین سازمان ملل می‌توانند بار دیگر اعمال شوند.
– ذیل توافق، تحریم‌های ایالات متحده مرتبط با مسئله تروریسم، نقض حقوق بشر و موشک‌های بالستیک پابرجا خواهند بود.
با این وجود رهبر معظم انقلاب بر لغو و نه تعلیق همه تحریم ها در روز امضاء و حصول توافق تاکید داشته و بارها آنرا به صورت علنی بیان فرمودهاند:
در این جزئیّات مذاکرات ــ که خیلى هم این چند ماه آینده مهم است ــ اتّفاقى که باید بیفتد این است که تحریمها به‌طور کامل و یکجا بایستى لغو بشود. تحریمها بایستى ــ اگر چنانچه حالا خداى متعال مقدّر فرموده بود و توانستند به یک توافقى برسند ــ در همان روز توافق به‌طور کامل لغو بشود؛ این باید اتّفاق بیفتد. (بیانات پس از توافق لوزان در دیدار با جامعه مداحان)
ما با موکول کردن اجرای تعهدات طرف مقابل به گزارش آژانس مخالفیم. چون آژانس بارها و بارها ثابت کرده مستقل و عادل نیست، بنابراین ما به آن بدبین هستیم. می‌گویند «آژانس باید اطمینان پیدا کند» این چه حرف نامعقولی است؟ چگونه اطمینان پیدا کند مگر اینکه وجب به وجب این سرزمین را بازرسی کند … لغو تحریمها نباید به اجرای تعهدات ایران منوط شود، نگویند شما تعهدات را انجام دهید بعد آژانس گواهی دهد تا تحریمها لغو شود، ما این مسئله را مطلقاً قبول نداریم. اجرائیات لغو تحریمها باید با اجرائیات تعهدات ایران متناظر باشد... تحریم‌های اقتصادی، مالی و بانکی چه مربوط به شورای امنیت، چه کنگره امریکا و چه دولت امریکا باید فوراً هنگام امضای موافقتنامه لغو و بقیه تحریمها هم در فواصل معقول برداشته شود. (بیانات در جمع کارگزاران نظام پیش از آغاز دور نهایی گفتگوها)
زمانبندی
زمانبندی اعمال محدودیت علیه برنامه هسته‌ای ایران نیز یکی از مهمترین چالشهای توافق لوزان بود. در بیانه مشترک ظریف و موگرینی در این باره به صورت کلی اعلام شد:
یک قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد، برنامه جامع مشترک اقدام (برجما) را تائید ، همه قطعنامه های مرتبط با هسته ای قبلی را خاتمه و اقدامات محدودیت ساز مشخص، را برای یک دوره زمانی که توسط طرفین توافق شده، در آن را وارد خواهد کرد.
اما فکت شیت امریکا به تصریح از اعمال محدودیتهای ۱۰، ۱۵ و حتی ۲۵ ساله در قبال ایران سخن به میان آورده است:
– به مدت ۱۰ سال، ایران ظرفیت غنی‌سازی و تحقیق و توسعه خود را محدود میکند، که این امر زمان گریز دستکم یک ساله را تضمین میکند. فراتر از آن، ایران به طرح‌های غنی‌سازی بلندمدت و تحقیق و توسعه غنی‌سازی که با ۱+۵ به اشتراک گذاشته شده، مقید خواهد بود.
– به مدت ۱۵ سال، ایران عناصر اضافی برنامه خود را محدود خواهد کرد. به عنوان نمونه، ایران تأسیسات غنی‌سازی جدید یا رآکتورهای آب سنگین نساخته و ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را محدود کرده و فرآیندهای پیشرفته شفافیت را می‌پذیرد.
– تمهیدات مهم بازرسی و شفاف‌سازی پس از ۱۵ سال نیز ادامه خواهد داشت. پایبندی ایران به پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی انمی، از جمله دسترسی قابل توجه و تعهدات شفاف‌سازی، دائمی خواهد بود. بازرسی‌های قدرتمند زنجیره تأمین اورانیوم ایران برای دستکم ۲۵ سال، ادامه خواهد داشت.
– حتی پس از دوره سخت‌ترین محدودیتهای برنامه هسته‌ای ایران، ایران همچنان عضوی از پیمان منع گسترش هسته‌ای است، که ایران را از توسعه و دستیابی به تسلیحات هسته‌ای منع کرده و اعمال پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر این برنامه را ضروری میکند.
رهبر معظم انقلاب درباره دوره طولانی محدودیتها نیز این دوران را غیر قابل پذیرش می دانند:
ما برخلاف اصرار امریکایی‌ها محدودیتهای بلند مدت ۱۰، ۱۲ ساله را قبول نداریم و مقدار سالهای مورد قبول محدودیت را به هیئت مذاکره کننده گفته‌ایم... زمانهای ۱۵ سال و ۲۵ سال که دائماً می‌گویند برای فلان چیز را هم ما قبول نداریم. این زمان مشخص است و تمام خواهد شد. (بیانات در جمع مسئولین نظام، پیش از آغاز دور نهایی گفتگوها)
آنچنان که از مفاد توافق لوزان و خطوط قرمز نظام بر می آید، قطعا توافق صورت گرفته در لوزان مورد تایید و پذیرش جمهوری اسلامی نبوده است و به همین طریق، توافقی که بر اساس چارچوب توافق شده در لوزان شکل بگیرد نیز، از ابتدا ناقص متولد شده، و نه تنها تضمین کننده منافع ملت ایران نخواهد بود، بلکه دست کشورهای دیگر برای استیلا بر بخشی از حقوق ملت ایران را نیز باز خواهد گذاشت. چنانکه رهبر معظم انقلاب نیز در فرمایشات خود پس از توافق لوزان در این باره تصریح فرمودند که : « توافق نکردن از توافق کردنى که در آن، منافع ملّت پامال بشود، عزّت ملّت از بین برود، ملّت ایران با این عظمت، تحقیر بشود، توافق نکردن شرف دارد بر یک چنین توافق کردنى.»
