نودیها:ماجرا از یک تعهد محرمانه شروع شد؛ تعهدی که خرداد ماه ۹۵ وزیر اقتصاد وقت برای اجرای دستورات FATF امضا کرد. یک عضو کمیسیون اقتصادی می‌گوید: «همان موقع قول داده بودند تا پایان دی‌ماه ۹۶ موافقت مجلس را برای الحاق ایران به پالرمو و TF جلب کنند. علاوه بر این دو، آقایان پای ۴۱ تعهد دیگر را هم امضا کرده بودند!» مطلبی که البته رئیس کل بانک مرکزی هم در پیامی که برای «یورومانی» فرستاده بود، تأکید کرد. سیف نوشته بود: «همکاری با FATF را بامید خروج از بیانیه عمومی ادامه خواهیم داد.»
بیانیه‌ی روز جمعه اما حسابی توی ذوق حضرات زد؛ FATF علیرغم تمام تحرکاتی که دولتی‌ها برای جلب رضایت آنها انجام داده بودند، حاضر به خارج کردن نام ایران از لیست سیاه نشد؛ در عوض کلی خُرده‌فرمایش دیگر برای روحانی و دوستانش لیست کرد! ماجرا چیست؟ پشت‌پرده خواسته‌های دور و دراز FATF از ایران چه چیزی قرار دارد؟
تازه‌ترین خرده‌فرمایشات FATF برای روحانی و دوستانش چیست؟
دولتی‌ها تا مدت‌ها هرگونه مراودات و توافقات محرمانه با FATF را انکار می‌کردند. بیانیه‌ی روز جمعه ولی نشان داد شتابزدگی برای امضای پالرمو و TF از کجا آب می‌خورد. در این بیانیه صراحتاً از «تعهد سیاسی» ایران برای اجرای یک «برنامه‌ی اقدام» قدردانی شده اما اقدامات انجام‌شده را کافی نمی‌داند: «از نوامبر ۲۰۱۷، ایران اقدام به ایجاد یک نظام اعلام نقدینگی کرده و پیش‌نویس برخی اصلاحات در قوانین مربوط به مبارزه با پولشویی و مقابله با حمایت از تروریسم را ارائه کرده است. با وجود این، برنامه اقدام ایران اکنون در حالی منقضی شده که اکثر موارد مربوط به اقدامات این کشور کامل نشده‌اند.»
در میان خرده‌فرمایشات ۹گانه‌ای که FATF برای دولتی‌ها لیست کرده، احتمالاً مهم‌ترین موارد این‌ها هستند: اول از همه برداشتن قیودی که نمایندگان ساده‌دل مجلس شورا بعنوان «حق تحفظ» برای الحاق دولت جمهوری اسلامی به کنوانسیون پالرمو قائل شده بودند! در این بیانیه آمده ایران باید تأمین مالی تروریسم را صراحتاً جرم‌نگاری کند، حتی برای گروه‌هایی که برای «پایان دادن به اشغال خارجی، استعمار و نژادپرستی تلاش می‌کنند»!
دیگر آنکه دارایی گروه‌های تروریستی را «همگام» با قطع‌نامه‌های شورای امنیت سازمان ملل شناسایی و توقیف کند؛ مطلبی که باتوجه به تروریستی شناخته شدن گروه‌های مقاومت مانند حزب‌الله لبنان و حتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جانب قدرت‌های بزرگ، معنایی جز «خودتحریمی» نخواهد داشت. درنهایت هم از ایران خواسته شده تا برای اجرای کامل کنوانسیون‌های پالرمو و FT تلاش کند.
ماجرای عذرخواهی دولت از توافق محرمانه با FATF چه بود؟/ دردسرهای یک پنهان‌کاری!
حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجهاظهار داشت: «زمانی که بنده درباره تصویب کنوانسیون پالرمو اخطار قانون اساسی دادم، لاریجانی اعلام کرد تعهدی که وزیر خارجه و وزیر اقتصاد سابق امضا کردند تنها مربوط به الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم است. این در حالی است که آقایان در آنجا ۴۱ تعهد داده اند و یکی از آنها پیوستن به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم(TF) و دیگری پالرمو بوده است.»
حاجی دلیگانی با بیان اینکه مجلس اشتباه بزرگی را برای تصویب این کنوانسیون مرتکب شد، تصریح کرد: «پس از آنکه افشا شد آقایان در FATF، ۴۱ مورد تعهد داده‌اند، چند ماه بعد در سال ۹۵ نامه‌ای تنظیم می‌کنند و به نوعی در آن اظهار پشیمانی می‌کنند. البته این بار سه نفر از جمله رئیس کل بانک مرکزی، وزیر خارجه و وزیر اقتصاد آن زمان آن را امضا می‌کنند که مورد توبیخ نیز قرار می‌گیرند.»
اول پالرمو، حالا TF؛ اهالی بهارستان پازل FATF را تکمیل می‌کنند؟
روحانی توانست موافقت پارلمان را به شرط «حق تحفظ» برای پیوستن به پالرمو جلب کند. حالا نوبت کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم (TF) است. توضیحات موافقان دولت البته همان زمان هم نتوانست نظر مساعد خیلی از اهالی بهارستان را جلب کند؛ برای همین هم ناپلئونی و تنها با ۱۳۲ رأی موافق به تصویب رسید. استناد عمده‌ی منتقدین تعاریف کنوانسیون وین درباره‌ی «حق تحفظ» بود. نمایندگان مخالف معتقد بودند نمی‌توان براساس این کنوانسیون حق تحفظ را برای مواردی که در مخالفت آشکار با اهداف اولیه‌ی تأسیس یک معاهده هست، به کار برد. اهداف اولیه‌ی تعریف و اجرای توافقاتی مانند TF و پالرمو هم روشن است: تحت فشار قراردادن گروه‌های آزادی‌خواه و محور مقاومت! حسین شریعتمداری مدیرمسؤل روزنامه کیهان درباره عواقب تصویب این لایحه می‌نویسد:
«هدف اعلام شده کنوانسیون پالرمو اگرچه قطع پشتوانه و منابع مالی گروه‌های تروریستی است ولی تعریف ما و غرب از«تروریسم» و گروه‌های تروریستی نه فقط با یکدیگر متفاوت است بلکه در بسیاری از موارد متضاد نیز هست. به عنوان مثال از نگاه آمریکا و متحدانش که مدیریت کنوانسیون را در اختیار دارند، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سپاه قدس، حزب‌الله لبنان، حماس، جهاد اسلامی، انصارالله یمن، حشد‌الشعبی عراق و تمامی نیروهای مقاومت که برای کسب آزادی و استقلال کشورشان با حاکمان دست‌نشانده آمریکا و صهیونیست‌ها مبارزه می‌کنند، تروریست نامیده می‌شوند و جمهوری اسلامی ایران با الحاق به کنوانسیون پالرمو – که تازه‌ترین دستپخت مشترک دولت و مجلس است- موظف خواهد بود که نه فقط از حمایت نیروهای مقاومت دست بکشد، بلکه مطابق مفاد این کنوانسیون باید بودجه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس را نیز قطع کرده و تمامی حساب‌های بانکی آنها را مسدود کند!»
پالرمو هرچه که بود گذشت؛ حالا نوبت کنوانسیون بعدی است: کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم (باختصار: TF) حسن روحانی لایحه‌ی الحاق به این کنوانسیون بین‌المللی را ۲۲ آبان‌ماه سال جاری تقدیم مجلس کرد. حالا و با انتشار تازه‌ترین بیانیه‌ی FATF فشارها به اهالی بهارستان برای طرح و تصویب این لایحه افزایش یافته است. نقوی حسینی نماینده در این‌باره می‌گوید: «این قبیل کنوانسیون‌ها مانند، شمشیر دولبه عمل می‌کنند، به طوری که اگر توجه کافی نداشته باشیم این عضویت‌ها می‌تواند علیه خودمان مورد بهره‌برداری قرار بگیرد و بعداً مشکل‌ساز شود، همان‌طور که در الحاق به FATF و پذیرش سند ۲۰۳۰ هم این نگرانی‌ها وجود داشته است.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی تصریح کرد: «با توجه به اینکه تعریف طرف مقابل از تروریسم با تعریف ما متفاوت است، حتماً در الحاق به این کنوانسیون باید بررسی دقیق و همه‌جانبه‌ای صورت بگیرد. آنها گروه‌های مبارز و آزادی‌خواه را در زمره تروریست‌ها تلقی می‌کنند و از طرف دیگر، از داعش حمایت می‌کنند!»
آزمون دشواری است؛ ناظرین سیاسی نمی‌توانند مستقلاً ادراک اهالی بهارستان را از حساسیت و اهمیت ماجرا مورد ارزیابی قرار دهند. نمایندگان مجلس شورا آیا برنامه‌های FATF را برای خودتحریمی گروه‌های مقاومت تکمیل خواهند کرد؟ منتظر باید ماند!
دانشجو
