نودیها:پیامبر اکرم(ص) در دورانى به رسالت مبعوث شد که جهل و نادانى بر اجتماع انسان‌ها سایه افکنده بود و نه تنها عربستان بلکه بسیارى از سرزمین‌هاى دیگر در گمراهى به‌سر می‌بردند. آیین و سنت‌هاى ناپسند و غیراخلاقى رواج یافته و ثروت‌اندوزى و تفاخر به حد اعلاى خود رسیده بود. مردم در جامعه از امنیت اجتماعى برخوردار نبودند و از آزادى و استقلال نیز خبرى نبود. نظام سیاسى و اجتماعى تنها در قبیله‌ها پایه‌ریزى می‌شد و بزرگ قبیله تنها کسى بود که قانون اجتماعى را تنظیم می‌کرد. آن‌که زر و زورش بیشتر بود حرفش خریدار داشت و آن که این‌ها را نداشت برده بى‌چون و چراى زورمداران بود. نظام برده‌دارى و تبعیض‌هاى اجتماعى و نیز تقسیم‌بندى انسان‌ها یکى از قوانین محکم در نظام سیاسى به‌شمار می‌رفت. خوشگذرانى، می‌گسارى و باده‌نوشى در جامعه رواج داشت، زنان و دختران از هیچ جایگاه اجتماعى برخوردار نبودند و تنها براى تطمیع مردان مورد استقبال قرار می‌گرفتند. در این زمان بود که رسالت پیامبر اکرم(ص) به او ابلاغ و بعثتش آغاز شد و نبى‌اکرم با دانشى که در کتاب الهى جمع شده بود به تبلیغ رسالتى که بر عهده‌اش گذاشته شده بود، پرداخت. در آستانه سالروز مبعث حضرت رسول اکرم(ص) به سراغ استاد محمدحسین رجبی‌دوانی مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام و استاد دانشگاه امام صادق(ع) رفتیم و لحظاتی را با وی به گفت‌وگو نشستیم.
*پیامبر اکرم(ص) در سرزمینی مبعوث شد که دارالجهل و دارالکفر بود؛ اصلی‌ترین عامل موفقیت ایشان در آن زمان چه بود؟
پیامبر گرامی اسلام(ص) در محیطی ظهور کرد و آیین بزرگ اسلام را عرضه داشت که این جامعه از نظر فرهنگ، تمدن و اخلاق در سطح بسیار پایینی قرار داشت و نسبت به مردم ممالک اطراف و دنیای شناخته شده آن زمان عقب مانده بود. اما آن وجود مقدس با تلاش فراوان بیش از آنچه خداوند از او انتظار داشت توانست تحول عظیمی را در میان مردم پدید بیاورد و اسلام را عرضه کند. عامل اصلی موفقیت ایشان در نجات و هدایت مردم که غیرممکن می‌آمد بر اخلاق استوار بود. یعنی پیامبر اکرم(ص) با اخلاق حسنه، صبر و استقامتی که در زمره اخلاق الهی آن حضرت قرار داشت موفق شد این حرکت عظیم را پدید بیاورد و این تحول بزرگ را ایجاد کند.
*غیر از نامه‌هایی که آن حضرت برای پادشاهان ایران و … فرستاد کدام حرکت جهانی را انجام داد؟
دین مبین اسلام آخرین آیین الهی است که برای سعادت بشر عرضه شد اگرچه این دین در حقیقت راه سعادت و نجات بشریت است اما معنایش این نیست که خود آن وجود مقدس وظیفه داشت اسلام را در کل جهان منتشر و منعکس کند. پیامبر اکرم(ص) با قرآن مجید که معجزه جاودانه و آسمانی اوست و اصول اساسی اسلام در عرصه‌های مختلف که اعتقادات و فروع عملی و اخلاقی باشد تعالیم اسلام را عرضه کرد و بنا بود جانشینانان برحق ایشان اسلام را جهانی کند اما در عصر خود آن وجود مقدس بعد از انعقاد صلح حدیبیه یعنی زمانی که پیامبر اکرم(ص) برای مدت ۱۰ سال خیالش از بزرگترین دشمن اسلام آسوده شده بود برای رساندن پیام اسلام به ممالک دیگر اقدام کرد. آن موقع در حقیقت تمدن‌های عظیم شناخته شده‌ای که قابل دسترس بودند شامل ایران، روم، یمن، مصر و حبشه می‌شدند. برخی کشورهایی هم بودند که تابع قدرت‌های بزرگ بودند. مانند دولت حیره در عراق امروزی تابع امپراطوری روم بود. ولی با افسوس فراوان نه توسط اهل‌بیت عصمت و طهارت که آن روح حقیقی اسلام را بخواهند به جهانیان بنمایانند بلکه توسط خلفای غاصبی عرضه شد که معتقدم مانع شدند اسلام را آن‌طور که باید و شاید منتشر و منعکس کنند.
*بعضی اصرار دارند پیامبر اکرم(ص) را به گونه‌ای پیامبر رحمت معرفی کنند و عده‌ای هم چهره خشن از ایشان نمایش می‌گذارند. با توجه به این سیره، در مورد هر دو چهره پیامبر(ص) توضیح دهید.
پیامبر اکرم(ص) طبق فرموده قرآن و رفتار ذاتی خودش برای کرامت انسانی ارزش قائل بود و برای سعادت مردم تلاش می‌کرد اما تا جایی‌که امکان داشت فشارها، توهین‌ها و تهدیدها را تحمل می‌کرد تا بتواند با منطق نیرومند خود باعث هدایت بشود. وقتی مخالفان و کفار عناد و سرسختی را از حد می‌گذراندند طبق فرموده قرآن بسیار سخت و محکم با آن‌ها برخورد می‌کرد. خدا در قرآن فرموده: «مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم» نسبت به کفاری که با پیامبر و تعالیم او عناد می‌ورزیدند باید سرسخت برخورد کرد و نسبت به دیگران و مؤمنین در کمال رحمت و مهربانی بودند.
*اگر بخواهیم پیامبر اکرم(ص) را در جامعه امروز با این همه گستردگی به جهانیان معرفی کنیم باید چه راهکاری را در دستور کار قرار دهیم؟
پیامبر اکرم(ص) که مظهر اخلاق، جوانمردی و بزرگواری بود. فرمود: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ» من برای تمام‌کردن و عرضه بزرگواری‌ها و جوانمردی‌های اخلاقی مبعوث شده‌ام. اصلاً رمز موفقیت ایشان اخلاق و رفتار آن وجود مقدس بود. خداوند در آیه ۱۵۹ سوره آل‌عمران فرمود: «در پرتو رحمت خداوند با مردم مهربان شدی و اگر خشن سخن می‌گفتی و سندگل بودی مردم از گرد تو پراکنده می‌شدند». این رفتار و اخلاق پیامبر(ص) باعث شد چنین گستردگی و نفوذ دعوتی را شاهد باشیم. اگر این اخلاق الهی و آسمانی پیامبر(ص) به خصوص با بیان مصداق‌هایی که وجود دارد برای جهانیان بازگو شود همگان با همه وجود و اعتقاد به سوی آن وجود مقدس و پیروی از آیینش سوق پیدا خواهند کرد.
*چرا دشمنان با هتاکی و تمسخر علیه ایشان موضع‌گیری می‌کنند و حتی امروز می‌بینیم با تبلیغات و ساخت فیلم‌های موهن دنبال آنند که شخصیت آن حضرت را زیر سوال ببرند؟
زمانی‌که غربی‌ها اسلام را شناختند، چون در زمینه ایدئولوژیک، عرصه‌های سیاسی و نظامی از اسلام شکست خورده بودند شروع کردند به تخریب وجهه اسلام و در رأس آن توهین به ساحت مقدس پیامبر اکرم(ص) هر وقت غرب در برابر اسلام احساس ضعف و شکست کرده این‌گونه رفتار کرده و هر وقت در اثر اختلافات و ضعف مسلمانان غلبه با غربی‌ها بوده این مسائل مقداری آرامش پیدا کرده است. با وجود اینکه الان غرب از نظر نظامی، اقتصادی و سیاسی نسبت به مسلمانان برتری دارد اما به برکت انقلاب اسلامی چون اسلام در عصر ما احیاء شد و توانست مبادی تمدن غرب را نه تنها به چالش بکشد بلکه با شکست مواجه کند غرب شکست مقابل خود را در مقابل اسلام احساس کرده، از این رو به مانند اجداد خود چون نمی‌تواند از پس منطق نیرومند اسلام بربیاید چاره را در توهین و جسارت به مقدسات مسلمانان به خصوص پیامبر گرامی اسلام(ص) دیده و این نشانه ضعف، بدبختی و زبونی آن‌هاست.
*به عنوان کلام پایانی بفرمایید امروز چه اولویت‌هایی از ویژگی‌ها و شاخصه‌های پیامبر اکرم(ص) باید گفته شود؟
اولویت‌هایی که باید از پیامبر اسلام مطرح شود مخصوصاً پیرو آن هیئت‌های مذهبی باشند و بیش از همه توصیه کنند در ولادت و رحلت مربوط به حضرت، همواره ایشان محور و اولویت اصلی باشند. آنچه مسلم است رفتار، اخلاق و زندگی فردی، اجتماعی و خانوادگی آن حضرت برای ما بزرگترین الگوست و ما این خصلت‌های ارزشمند را باید بیاموزیم و به دیگران یاد بدهید. امام صادق(ع) فرمود: «رسول خدا(ص) فرمود خداوند دستور داد چند خصلت را در وجود خودم نهادینه کنم: دوست داشتن فقرا و نیازمندان و نزدیک شدن به آن‌ها، صله رحم اگرچه آن‌ها با من قطع رحم کرده باشند. به کسانی که پایین‌تر از من هستند نگاه کنم و به بالاتر از خودم نگاه نکنم». پیامبر اکرم(ص) در خصوص اینکه کدام یک از اصحابش به او شباهت دارند، می‌فرمود: «کسی که اخلاقش بهتر و زیباتر از دیگران باشد. در برخورد با مردم ملایمت و نرم خویی داشته باشد، بیش از همگان به برادران دینی خود مهربانی کند. بر حق صبورتر باشد، بیش از همه خشم خودش را فرو ببرد و در حال خشنودی و خشم نیز بیش از همه رعایت عدل و انصاف داشته باشد”.
عقیق
