آب بنـدی!

همه مردم در سراسر جهان، احتیاج‌های معمول و مشابهی برای استفاده از آب تصفیه‌شده شهری دارند. با این حال، روش‌های استفاده از آب، درست بودن الگوی مصرف این مایع حیاتی را نشان می‌دهد. آمارها می‌گویند که هر شهروند ایرانی به‌طور متوسط در هر شبانه‌روز حدود ۲۴۰لیتر آب مصرف می‌کند، درحالی‌که همین آمار در کشورهای توسعه‌یافته کمتر از ۱۵۰لیتر در روز است. از آنجا که کشور ما، برخلاف آنچه همواره تصور می‌شود، جزو کشورهای کم‌آب به شمار می‌رود لازم است که فرهنگ و عادت‌های استفاده از آب را تغییر بدهیم و با این کار، به یکی از دستورات دینی که ‌اسراف نکردن است جامه عمل بپوشانیم. در این گزارش با چند راهکار ساده برای کاهش مصرف آب در خانه و محل کار که توسط کارشناسان سازمان آب توصیه شده آشنا خواهید شد.

• جایی چکه نمی‌کند!

بررسی وضعیت اتصالات و شیرهای آب را در دستور کار هفتگی‌تان قرار بدهید. حتی نشتی‌های ریز یا چکه‌کردن‌هایی که به چشم نمی‌آیند در طول‌ماه می‌تواند مقدار زیادی از آب را هدر بدهند. اگر دیدید که شیر آب چکه می‌کند، با تعویض واشر آن می‌توانید از هدرروی آب جلوگیری کنید. دستور کار هم خیلی ساده است. ابتدا فلکه مربوط به شیر را ببندید، بعد با یک پیچ گوشتی دوسو، سر پلاستیکی دستگیره شیر را باز کنید. بعد پیچ متصل به بدنه را خیلی راحت باز کنید تا مغزی شیر به راحتی بیرون بیاید. حالا کافی است تا واشر خراب را با یکی از واشرهایی که در جعبه ابزار خانه‌تان دارید تعویض کنید. اگر هم واشر مربوطه را ندارید، بهتر است همان واشر خراب را به مغازه ببرید تا یک نمونه نو مطابق با سایز آن را تحویل‌تان بدهند. واشر را سرجایش قرار می‌دهید و مغزی را دوباره می‌بندید. برای آنکه عمر شیرها و واشرهایتان هم بالاتر برود، هر کجا که آب بند آمد دیگر شیر را نپیچانید و آن را زیادی سفت نکنید.

• آمار آشپزخانه را داشته باشید

بخش قابل توجهی از آب مصرفی خانوار به امور آشپزخانه اختصاص پیدا می‌کند. با رعایت چند نکته کوچک می‌توانید ماهانه بالای هزار لیتر آب صرفه‌جویی کنید؛ نخستین نکته، تغییر روش ظرف شستن شماست. به جای اینکه شیر آب را از ابتدا تا انتهای ظرف شستن باز بگذارید می‌توانید ظرف‌ها را در ظرف مناسبی که با آب و مایع ظرفشویی پر شده بچینید و پس از آنکه ظرف‌ها را شستید، تنها با مقدار اندکی آب، آنها را آبکشی کنید. اگر ظرف‌هایتان خیلی چرب است یا مواد غذایی به ته قابلمه‌ها چسبیده، بهتر است بلافاصله پس از صرف غذا، شستن ظروف را با آب گرم شروع کنید چرا که بعداً شستن این ظرف‌ها مقدار بیشتری از آب نیاز خواهد داشت. هنگام ظرف شستن هم دقت داشته باشید که از مایع ظرفشویی کمتری استفاده کنید تا آبکشی آنها هم آسان‌تر شود. اگر در خانه‌تان ماشین ظرفشویی دارید تا هنگامی که ظرفیت آن کامل نشده، از آن استفاده نکنید. اگر می‌خواهید یخ مواد غذایی منجمد را باز کنید، آن را زیر آب نگیرید. بهترین راه برای این کار آن است که چند ساعتی گوشت و مواد منجمد را در هوای آزاد قرار بدهید. چنانچه عجله دارید تا یخ گوشت باز شود، یک ظرف مناسب را بردارید و آن را با آب گرم پر کنید و گوشت را داخل آن قرار دهید. بعداً از همین آب هم می‌توانید برای آب دادن گل‌ها و گیاهان خانه‌تان استفاده کنید تا دور ریزی نداشته باشد. همینطور، هر وقت شیر آب را باز کرده‌اید تا آب گرم پایین بیاید، یک ظرف زیر شیر بگذارید و از آن آب هم برای نظافت حیاط یا آب دادن گیاهان بهره ببرید.

• زمان استحمام را کوتاه کنید

این هم عادت بدی است که خیلی از ما دچار آن هستیم، یعنی از زمانی که وارد حمام می‌شویم تا وقتی که بیرون بیاییم عادت داریم که دوش آب را باز بگذاریم. وقتی که داریم بدنمان را می‌شوییم، سرمان را شامپو می‌زنیم نیاز نیست که آب حتماً باز باشد، ضمن اینکه باید مدت‌زمان حمام کردنمان را هم کاهش بدهیم تا آب بیشتری صرفه‌جویی شود. امروزه دوش‌های جدید که مجهز به کاهنده مصرف آب هستند با قیمت مناسب در همه‌جا به فروش می‌رسند، بهتر است یکی از همین‌ها را جایگزین سردوش قدیمی‌تان کنید. وقتی می‌خواهید دمای آب را تنظیم کنید، این کار را با کم‌کردن جریان آب سرد و گرم انجام بدهید و نه زیاد کردن آن. همان ابتدا هم که منتظرید تا آب گرم از لوله‌ها خارج شود تا استحمام‌تان را شروع کنید، فرصت را از دست ندهید. یک لگن زیر شیر آب بگذارید و از آب جمع‌شده برای شست وشو یا آب دادن باغچه و گیاهان‌تان استفاده کنید.

• حیاط را جارو کنید نه آبکشی!

عادت غلط دیگری که میان ما رایج است، استفاده از جریان آب به جای جارو برای شستن حیاط و بالکن است. این کار میزان مصرف آب را به‌شدت افزایش می‌دهد. برای نظافت حیاط بهتر است ابتدا آن را جارو بزنید و بعد با حجم کمتری از آب، شست‌وشو را ادامه دهید. همچنین بهتر است که خودرویتان را در کارواش بشویید تا از آب شهری برای این کار استفاده نشود اما اگر مجبور به شستن ماشین شدید، ابتدا با یک سطل آب سطح آن را خیس کنید و پس از شست‌وشو نیز با چند سطل آب دیگر کار را به اتمام برسانید. استفاده از شلنگ آب برای شست‌وشوی اتومبیل بدون اینکه محسوس باشد میزان مصرف آب را به‌شدت بالا می‌برد.

• مسواک زدن با یک لیوان آب

باور کنید برای اینکه کاملا دندان‌هایتان را مسواک بزنید، بیشتر از یکی دو لیوان آب نیاز ندارید. وقتی می‌خواهید این کار را انجام بدهید، به جای اینکه شیر آب را تا آخر باز کنید و اجازه بدهید تا چند دقیقه‌ای آب هدر برود، یک لیوان پلاستیکی را پر از آب کنید. همین داستان برای مواقعی که می‌خواهید وضو بگیرید هم صادق است. برای کاهش مصرف آب فلاش‌تانک‌ها و مخازن آب داخل دستشویی هم راهکار ساده‌ای وجود دارد. می‌توانید یک آجر تمیز یا مثلا یک بطری پر آب را داخل مخزن قرار بدهید، بدون اینکه به اجزای عمل‌کننده تانکر آسیبی وارد شود. حجم این بطری یا آجر به جای حجم آب عمل می‌کند و هر‌ماه از هدرروی مقدار قابل توجهی آب جلوگیری می‌کند. نشت احتمالی فلاش تانک توالت را با افزودن مواد رنگی به آب آن بیابید تا رفع کنید. اگر فلاش‌تانک دارای نشت باشد، ماده رنگی ظرف مدت کوتاهی از محل نشت پدیدار می‌شود. به محض اینکه آزمایش انجام شد، فلاش‌تانک را بکشید چون ممکن است ماده رنگی به مخزن آب آن آسیب برساند. فلاش تانک‌هایی که نشتی دارند آب را به داخل کاسه دستشویی هدر می‌دهند.

• شست وشوی لباس با آب کمتر

ماشین‌های لباسشویی معمولا مقدار زیادی آب مصرف می‌کنند. بنابراین اگر از تعداد دفعات کاربرد ماشین لباسشویی بکاهید، عملا در مصرف آب صرفه‌جویی کرده‌اید. نیازی نیست که از میزان شست‌وشوی لباس‌ها بکاهید بلکه فقط صبر کنید تا مقدار لباس‌های کثیف به اندازه ظرفیت کامل ماشین برسد. یادتان نرود که بیشتر لباسشویی‌های جدید مجهز به برنامه‌ای هستند که مدت زمان شست وشو را هم به شکل استاندارد کاهش می‌دهند. مثلا اگر برنامه معمول شست‌وشو یک ساعت و ۱۰دقیقه باشد، با فشردن دکمه مربوطه، مدت زمان شست‌وشو به زیر ۵۵دقیقه می‌رسد و این به کاهش مصرف آب کمک خواهد کرد. جدا کردن لباس‌های روشن و تیره و استفاده از برنامه جداگانه برای هر یک از لباس‌ها هم می‌تواند حجم آب مصرفی ماشین‌های لباسشویی را کاهش بدهد. اگر قرار است فرش، لباس یا پرده را خودتان در خانه بشویید هم به میزان مصرف آب آن توجه داشته باشید و هیچ وقت شلنگ آب را به‌صورت دائم باز نگذارید.

• سایه‌بانی برای کولرهای آبی

هنوز که هنوز است، بیشتر سیستم‌های خنک‌کننده خانه‌ها یا محیط کار به‌عهده کولرهای آبی است. استفاده از این نوع کولرها میزان مصرف آب را در ماه‌های گرم سال افزایش می‌دهد. اما با ۲ راهکار ساده می‌توان از هدر رفتن آب جلوگیری کرد؛ مهم‌ترین نکته این است که برای کولر آبی‌تان، یک سایه‌بان بسازید و اگر این کار مقدور نبود روی آن یک کارتن بزرگ بیندازید تا از تابش مستقیم آفتاب به بدنه کولر جلوگیری به عمل آید. همین امر ۲مزیت به همراه دارد؛ نخست اینکه میزان مصرف آب کولر را کاهش می‌دهد و دوم اینکه باد خنک‌تری را نصیب‌تان می‌سازد. به‌خاطر داشته باشید، بیشترین میزان نشتی در وسایل خانگی مربوط به کولرهای آبی است. پس محل اتصال شلنگ آب به بدنه کولر، سرپیچ خروجی آب زیر کولر و بدنه‌های نگهدارنده پوشال را به‌صورت هفتگی بررسی کنید تا اگر متوجه نشتی شدید، آن را برطرف‌سازید.

• چند راهکار ساده برای کاهش مصرف آب

فرهنگ صحیح مصرف آب را به کودکان آموزش بدهید تا آنها هم صرفه‌جو بار بیایند.
هنگامی که به مسافرت می‌روید، بهتر است شیرفلکه کنار کنتور آب را ببندید تا از وقوع اتفاق‌های ناخوشایند جلوگیری بشود و آب هدر نرود.
دهانه آبپاش وسایل آبیاری خود را به شکلی تنظیم کنید که هنگام آبیاری، آب فقط روی چمن‌ها و گیاهان بپاشد.
همیشه به جای اینکه موقع نوشیدن آب، شیر را باز کنید، یک بطری آب سرد از قبل در یخچال خود داشته باشید و از آن استفاده کنید.
لوله‌های آب منزل خود را عایق کنید. به این صورت هنگام نیاز به آب گرم، زودتر به آن دسترسی خواهید داشت.
هرگونه اتلاف قابل توجه آب را (شکستگی لوله‌ها، باز بودن لوله‌ها، هدرروی آب در هر نقطه) به مرکز ارتباطات مردمی سازمان آب به شماره ۱۲۲اطلاع دهید.
تا حد امکان از آب شرب برای فضای سبز استفاده نکنید. باغچه را در شب یا صبح زود آبیاری کنید تا از تبخیر آب جلوگیری شود. در باغچه خانه، درختان، بوته‌ها و چمن‌های بومی و مقاوم به خشکی که به آب کمتری نیاز دارند و تحمل ماه‌های گرم تابستان را دارند، بکارید. از آب‌های جاری نهرها هم می‌توان برای آبیاری استفاده کرد.
تمامی شیرهای منزلتان را به ادوات کاهنده مصرف آب که در فروشگاه‌ها با قیمت مناسب به فروش می‌رسد، مجهز کنید.
بهتر است برای شستن سبزی‌ها ابتدا آنها را در ظرفی خیس کنید و سپس آب بکشید.
هر روز از خودمان بپرسیم که طی روز برای کاهش مصرف آب چه راهکارهایی را به‌کار گرفته‌ایم.
این روزها که در شهرهایی مثل تهران و در بعضی از محله‌ها، کارگران مشغول احداث شبکه فاضلاب شهری هستند، با آنها همکاری کنید و غر زدن را کنار بگذارید. این شبکه در کاهش مصرف آب یک شهر و بازگشت آب به چرخه مصرف، تأثیر بسیار زیادی دارد.
قبل از شستن ظرف‌ها، چربی‌ها و ته مانده‌های غذا را از روی ظرف‌ها با دستمال یا روزنامه پاک کنید. در این صورت برای پاک شدن چربی‌ها آب کمتری مصرف می‌شود.
خودتان را توجیه کنید آبی که استفاده می‌کنید اموال شخصی نیست! درست است که به‌خاطر مصرفش مبلغی را پرداخت می‌کنید.
کارکرد کنتور در زمانی که همه شیرهای آب بسته است، تلف شدن آب از لوله‌های داخل ساختمان را نشان می‌دهد که در نتیجه آن، مقدار زیادی آب هدر رفته و هزینه گزاف آن را شما خواهید پرداخت.
درحالی‌که کمبود آب در شهر احساس می‌شود، لزومی به شست‌وشوی پیاده‌روی مقابل مغازه و منزل نیست.
اگر دوش حمام شما طی کمتر از ۲۰ ثانیه یک ظرف ۴لیتری را بتواند پر از آب کند در آن‌صورت حتما آن ‌را با یک سر دوش کاهنده مصرف تعویض کنید.